BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 142

văn phòng tôi sao chuyển bức điện văn này cho các nhà đương chức Nhật Bản
và Uỷ ban nhân dân cách mạng Thuận Hoá biết" (8).
Ngay buổi chiều ngày 25 tháng 8 ông Hòe được lệnh niêm yết tại Phu Văn Lâu
"Chiếu thoái vị và tuyên chiếu gửi hoàng tộc", đồng thời sao gửi các Khâm sai
Bắc Bộ, Nam Bộ và các tỉnh trưởng tại Trung Bộ.
Ngày 26 tháng 8, thêm một bức điện nữa từ Hà Nội gửi vào, lần này là của Uỷ
ban Dân tộc giải phóng:
"Hoan nghênh Nhà vua đã thoái vị, nhường chính quyền cho Việt Minh là đại
biểu của các tầng lớp dân chúng. Ngày 27 tháng 8 đoàn đại biểu Chính phủ lâm
thời sẽ lên đường đi Thuận Hoá"(9).
Tất cả dường như đã kết thúc. Chiều 26 tháng 8, Nhà vua làm lễ cáo yết thoái vị
với tổ tiên tại Thế miếu, có thông báo mời đông đủ "văn võ bá quan" đến dự,
nhưng chẳng có ai đến trừ có mấy người còn ở lại đến phút chót. Sau đó họ đến
điện Kiến Trung để bái yết Nhà vua và Hoàng hậu lần cuối cùng. Họ xếp hàng
đôi hai tay chắp trước bụng, vái chào. Bảo Đại nét mặt vẫn lạnh lùng, thản nhiên
nhưng Nam Phương lặng lẽ khóc thầm, để yên những giọt nước mắt lăn trên gò
má.
Bà cho người đem trả chiếc mũ có đính chín con phượng hoàng bằng vàng cho
Ngự tiền văn phòng nhưng Phạm Khắc Hòe không nhận, lấy lý do là tài sản
quốc gia sẽ được kiểm kê sau... Nhưng ông vui vẻ nhận chiếc cặp da láng bóng
của bà và bộ cúc áo chẽn bằng hổ phách nạm vàng của Bảo Đại tặng riêng ông
Hòe làm kỷ niệm. Trong buổi trò chuyện tâm sự chiều hôm đó với ông Hòe về
cuộc sống dân thường sau khi rời bỏ ngai vàng, Bảo Đại cảm thấy trong người
nhẹ nhõm như vừa thoát khỏi một tình huống khó xử. Ông không có nhiều tài
sản cá nhân. Tất cả những gì ông được hưởng đều thuộc về nhà nước. Ông
không có gì ngoài chiếc xe 11 CV Citroen tậu bằng tiền được bạc khi sang Pháp
chữa chân năm 1939. Ông còn sở hữu một đồn điền chè và hai chiếc xe tải còn
tốt. Chè có thể khai thác để bán. Xe tải có thể cải tạo thành xe chở khách. Và sẽ
lại đi săn không chỉ là thú vui mà đem thú săn được làm thịt bán. Sừng hươu,
nai và xương hổ sẽ nấu cao, đem bán làm thuốc bổ và chữa được nhiều
bệnh(10).
Mấy hôm sau ông Tổng lý văn phòng kiểm kê các đồ châu ngọc trong kho báu
vật của Hoàng cung được tàng trữ trong căn hầm lớn đặt dưới mái sau điện Cẩn