BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 185

tranh của người Mỹ còn Hà Nội gọi là cuộc kháng chiến chống Mỹ. Việc phá
cầu theo dự tính không thực hiện được. Bê tông rắn quá. Những viên đạn lõm,
những gói bộc phá đã không làm sập được mố cầu. Thế là quân của Crèvecoeur
vượt sông, qua cầu nhanh chóng không gặp một sự kháng cự quan trọng nào.
Tuy nhiên trung tá thấy lệnh của Hồ Chí Minh được niêm yết ở khắp vùng quê,
dọc đường tiến quân. Quân đội Pháp phát hiện ra bảy xác chết bị chặt đầu, chắc
là của lính đào ngũ hoặc các tên tay sai phản động bị Việt Minh trừng trị. Trong
một báo cáo tình báo ngày 30 tháng 3 năm 1946, Crèvecoeur viết: "Ảnh hưởng
của chính phủ Hà Nội là không thể bàn cãi "(2).
Tại Huế, học sinh trường quân sự Trung Bộ, nữ thanh niên, hướng đạo sinh,
thanh niên công giáo gửi thư cho các chiến sĩ ở mặt trận động viên họ giữ vững
tinh thần kháng chiến cho đến khi đánh thắng kẻ thù Pháp.
Người chỉ huy mạng lưới tình báo Ban Hành động (Service Action) của người
Pháp ở Đông Dương thuộc phái De Gaulle, tự hỏi: "Có thể kết luận như thế
nào? Sau khi hiệp định mồng 6 tháng 3 được công bố, nhiều cuộc mít tinh biểu
tình được tổ chức đây đó, phản ánh một tâm trạng hài lòng nào đấy, thấy cuộc
chiến đấu chấm dứt, nhưng người ta không muốn thú nhận, bộc lộ một ý muốn
rất đặc trưng của người Việt là không mất mặt, lại có vẻ chiến thắng, thể hiện
trên các khẩu biệu được nhắc lại nhiều lần không mảy may thay đổi: "Độc lập!
Đánh đuổi thực dân Pháp" (3)v.v...
Bất kể như thế nào, ngày 29 tháng 3 khi quân Pháp mang cờ tam tài, hoà bình
tiến vào cố đô Huế, số thường dân Pháp lâu nay sống quản thúc trong khu biệt
cư cảm thấy nhẹ nhõm yên tâm sau một thời gian dài chờ đợi. Tờ báo Paris - Sài
Gòn mô tả: "Lúc đó là mười sáu giờ ba mươi ngày 29 tháng ba. Các đơn vị quân
Pháp đột nhiên xuất hiện. Trung tá Crèvecoeur đầu đội mũ nồi xanh của đơn vị
Commando, đứng thẳng trên xe Jeep, qua cầu Trường Tiền đi đầu đoàn quân
tiến vào thành phố. Tiếng hoan hô vang dậy không dứt. Liên tục trong nửa giờ,
chỉ trừ mấy phút gián đoạn do có đội lính tuần tra Trung Quốc đi ngang qua,
diễu hành trước mặt chỉ huy các xe Dodge, GMC, xe ba bánh lắp liên thanh tự
động của đơn vị biệt kích thiết giáp kị, lính quân xa, pháo binh, đầy bụi bặm,
màu da rám nắng, nhưng nét mặt tươi tỉnh mãn nguyện tươi rói sung sướng.
Paris? Đúng là quang cảnh giải phóng Paris được sống lại, không phải cho ba
triệu dân chúng Paris mà ba nghìn người dân Pháp trong thành phố Huế, nhưng