BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 186

cũng là không khí ấy, niềm hân hoan ấy, cũng những thiếu nữ mặc áo mỏng,
màu sáng ngồi trên xe Jeep, cũng những cái hôn ấy, những đám đông người lớn
và trẻ em túm năm tụm ba, miệng nhai kẹo sôcôla Mỹ vây quanh những anh lính
lái xe Jeep. Đoàn xe đã đi qua dòng người vẫn hò hét, hoan hô cười nói, ôm hôn
nhau có cả tiếng khóc vì xúc động đến quá bất ngờ. Chỉ tiếc rằng ở Huế không
có gì uống, ngoài nước lã.
Đoàn quân Pháp tiến vào Huế có vẻ hãnh diện, rất ấn tượng đối với Bảo Long.
Cậu ta chú ý trước hết đến thân hình lực sĩ của các chỉ huy chiến xa, nhô người
lên khỏi tháp pháo. Thật là những con người khổng lồ bên cạnh khổ người bé
nhỏ của lính Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản.
Tờ Paris - Sài Gòn kết luận với đầu óc sáng suốt hơn: "Cái ngày quan trọng này
đối với người Pháp ở Huế đánh dấu một thời đại đã chấm dứt, nó cụ thể hoá sự
kết thúc chiển tranh vì từ sự đầu hàng của Nhật, số phận của họ không hề thay
đổi, nhưng nó cũng nói lên một cái gì khác đã khép lại. Trong xứ Annam cổ xưa
này mà người Pháp cam kết bảo hộ từ 1884, không thể quay về với quá khứ.
Trước đây ở Huế người Pháp đã từng được tôn vinh, nhưng Huế bây giờ là thủ
phủ của Trung Bộ, là nước Việt Nam tự do liên kết với Cộng hoà Pháp vì hoà
bình và tiến bộ. Có thể cho phép tự xả hơi một ngày, nhưng chỉ một ngày thôi vì
ngày nay những khó khăn đã bắt đầu xuất hiện, ở phía Pháp hay phía Việt cần
có những người điềm tĩnh, thông minh có thiện chí. May thay, ở Pháp và ở Việt
Nam vẫn có những con người như thế".
Trái với không khí lạc quan được miêu tả trong các bài viết, thành phố Huế của
người Việt không tham gia vào ngày hội. Không có tiếng hoan hô tiếng reo hò
khi các đoàn quân xa tiến thận trọng qua ngoại ô. Đa số dân chúng người Việt ở
cố đô không hoan nghênh gì đội quân vừa mới thành lập của nền Đệ tứ cộng hoà
Pháp.
Ngay hoàng gia dù dị ứng với cách mạng cũng chẳng hoan nghênh họ đến đây.
Các cô, các cậu con bà Nam Phương, những học trò ngoan dưới mái trường của
nước Việt Nam độc lập, xem họ là những kẻ thù man rợ.
Sự có mặt của quân đội Pháp càng làm cho tình hình thêm lộn xộn. Từ nay,
trong một thành phố có bốn thứ quân của bốn nước khác nhau: Việt Nam, Pháp,
Trung Hoa, Nhật Bản đóng bên cạnh nhau. Lực lượng Nhật Bản, dù đã thất trận
vẫn đông hơn cả. Sáu mươi ngàn lính Nhật đồn trú ở Trung Bộ và Bắc Bộ hồi