bí mật. Đó là giúp cho cựu hoàng Duy Tân được trở lại ngôi báu, nếu như người
kế vị và cũng là người bà con Bảo Đại của ông ta đã bị thời thế vượt qua. Hoàng
đế Duy Tân đã bị người Pháp truất ngôi năm 1916, trở thành hoàng tử Vĩnh San
và đưa về đảo Réunion, tuy nhiên ông đã tham gia chiến tranh, phục vụ trong
quân đội chúng ta với cấp bậc thiếu tá. Đó là một nhân cách lớn. Ba mươi năm
lưu đày đã không thể xoá bỏ được hình ảnh vị vua nầy trong tâm hồn người
Việt. Ngày 14 tháng chạp tới (năm 1945) tôi sẽ tiếp ông ấy và cùng với ông ấy
xem xét từng người một để biết có thể cùng nhau làm được gì. Dù những người
cùng chính phủ của tôi sẽ đi đến ký kết các hiệp định như thế nào, tôi dự tính sẽ
đến Đông Dương để ký chính thức một cách trọng thể nhất khi thời cơ chín
muồi"(5).
Kết thúc cuộc tiếp kiến, hoàng tử Vĩnh San không còn kìm nén nổi sự vui mừng.
Khuôn mặt thanh tú, khô cứng, trái ngược với khuôn mặt của Bảo Đại, nở một
nụ cười rạng rỡ: "Thế là xong, ông thốt lên, mọi việc đã được quyết định, chính
phủ Pháp sẽ đưa tôi trở lại ngai vàng, tướng De Gaulle sẽ tháp tùng khi tôi trở
lại đó!". Khi nào đây? De Gaulle dự tính chuyến đi vào đầu tháng 3.
Ông sẽ làm gì trong lúc chờ đợi? Trở về doanh trại ở Đức hay nằm chờ ở Paris?
Jacques Soustelle (tham mưu trưởng quân đội Pháp, phụ trách tình báo) quyết
định ông trở về đảo Réunion, đợi ở nhà ông thì sẽ tốt hơn. Pierre Messmer, với
tư cách tổng thư ký Uỷ ban liên bộ về Đông Dương đã ký lá thư thông báo cho
ông về quyết định nầy.
Mười hai ngày sau, chiếc máy bay chở hoàng tử Vĩnh San về đảo Réunion đã nổ
tung trên bầu trời châu Phi, trong vùng phụ cận Bangui. Một tai nạn, đó thực sự
là một tai nạn mà ông không tránh khỏi.
Chú thích:
(1) CAOM, Lưu trữ bộ Pháp quốc Hải ngoại, tập 1105 NF, hộp 122.
(2) CAOM, Lưu trữ bộ Pháp quốc Hải ngoại, số 2337 NF, hộp 267 - Điện của
các ông Aubert và Court.
(3) CAOM, Lưu trữ bộ Pháp quốc Hải ngoại, tập số 1580 NF.
(4) Général de Gaulle, Mémoires de guerre (Hồi ký chiến tranh), Nhà xuất bản
Plon, Paris.
(5) CAOM, Lưu trữ bộ Pháp quốc Hải ngoại, tập 1580.
