BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 200

quân ngũ(2).
Không oán hận, Vĩnh San quyết định gia nhập lực lượng nước Pháp tự do và từ
năm 1940 ông tích cực tuyên truyền cho phái De Gaulle. Hoạt động kháng chiến
nầy đã làm ông bị cảnh sát của chính phủ Vichy bắt giam một tháng. Sau đó,
ông tham gia nhiều cuộc giao chiến trên đảo, tham dự vào cuộc đổ bộ của lực
lượng nước Pháp tự do vào đảo Réunion năm 1942.
Nhưng không an phận dừng lại, ông lên tiếng đòi được ra trận tiếp tục chiến
đấu. Tất nhiên là vì nước Pháp.
Cuối cùng thì ông cũng được nhận vào làm chân thông tin vô tuyến điện trên
một khu trục hạm với cấp bậc chuẩn uý. Một cấp bậc quá khiêm tốn đối với một
người ở tuổi 40. Một địa vị thấp kém trong quân ngũ đối với một phế đế khiến
ông rầu lòng đến nỗi ông tránh mặt không muốn gặp đồng bào người Việt của
mình. Sau ngày 9 tháng 3 năm 1945, nghĩa là sau khi Nhật đảo chính lật đổ
chính quyền thực dân Pháp ở Đông Dương, Vĩnh San tạm gác ý muốn tham gia
chiến đấu ở châu Á, đề nghị gửi những thông điệp qua vô tuyến điện kêu gọi
người dân Việt Nam, đứng lên đấu tranh chống Nhật, không chấp nhận nền độc
lập dưới ách chiếm đóng của Nhật.
Các nhà cầm quyền trên đảo Réunion hoan nghênh những biểu hiện yêu nước
của ông ủng hộ sáng kiến về cửa hàng vô tuyến điện của ông, trao tặng ông cả
Huân chương giải phóng, nhưng họ không thể để ông trở về Đông Dương. Ông
đành chấp nhận ra mặt trận chống Đức ở châu Âu. Ông vui vẻ bay đi Paris
nhưng khi dừng lại ở Tananarive (thủ đô Madagascar), ông được tin Đức Quốc
xã đã đầu hàng...
Tháng 3 năm 1945, chính phủ De Gaulle bắt đầu tự hỏi tương lai của bán đảo
Đông Dương sẽ ra sao. Hoàng đế Bảo Đại, con đẻ của chủ nghĩa thực dân Pháp,
được nuôi nấng dạy dỗ từ bé tại Cộng hoà Pháp nay hình như ăn ý với kẻ thù
Nhật Bản. Có lẽ giống như thời Hàm Nghi, Thành Thái hay cả thời Duy Tân, có
nên nghĩ đến việc nhanh chóng thay đổi người chiếm giữ ngai vàng ở Việt Nam.
Có vẻ như người Anh cũng có ý kiến như vậy. Cũng trong tháng 3 năm 1945, bộ
Ngoại giao Anh yêu cầu tìm hiểu những nguồn tin liên quan đến việc hậu duệ
trực tiếp của vua Gia Long, bị đày biệt xứ 29 năm trước đây, sẽ trở thành vị
Hoàng đế trẻ tuổi Việt Nam(3).
Từ đó, sự nghiệp của người đã từng là Hoàng đế và đã từng đua ngựa nầy thăng