Daniel Grandclément
BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC
AN NAM
Dịch giả : Chưa rõ
Chương 20
Theo cách làm quen thuộc, người Pháp muốn lập vua mới để đứng đầu chính
quyền tay sai... Dưới con mắt người Pháp, Bảo Đại là con người vô dụng, bạc
nhược, hai lần phản bội người Pháp. Hết phục tùng chính phủ Vichy thân Đức,
làm bù nhìn cho Nhật, lại ngoan ngoãn quy thuận Việt Minh, dễ dàng thoái vị,
rồi cuối cùng ủng hộ chính phủ Hồ Chí Minh. Và chắc chắn là với đồng bào
mình, ông ta hoàn toàn mất hết lòng tin.
Chọn ai bây giờ? Chọn Bảo Long có nghĩa là sẽ giao quyền nhiếp chính cho cựu
Hoàng hậu Nam Phương. Đã có lúc giải pháp nầy được nghĩ đến. Có nhiều
thuận lợi vì lúc nầy bà cựu hoàng sắp sửa kêu gọi người Pháp giúp đỡ để thoát
khỏi sự kiềm toả của Việt Minh.
Tuy nhiên, giới hữu trách trong chính phủ lâm thời Pháp không dừng lại ở giải
pháp nầy. Họ đi xa hơn, ngược thời gian, nghĩ đến Duy Tân, vị vua trẻ đã thách
thức họ trong những năm 1916. Giờ đây ông ta ra sao?
Dân chúng thành phố Saint-Denis thuộc bán đảo Réunion biết rõ Duy Tân, đến
mức chỉ gọi bằng tước hiệu "hoàng tử" mà không cần gọi đích danh. Ông có
một cửa hiệu nhỏ ở trung tâm thành phố. Hoàng tử Vĩnh San tức cựu hoàng Duy
Tân, nay kiếm sống bằng nghề sửa chữa, lắp đặt thiết bị vô tuyến điện làm kế
sinh nhai. Chẳng phải là thiết bị vô tuyến điện cho tàu ngầm, cho các đơn vị dã
chiến hay cho đội quân ngầm mà chỉ là loại máy thu thanh vô tuyến đơn giản
hình tròn, có đèn sáng đặt trên quầy rượu nhà quê. Lúc đầu để tăng thêm thu
nhập ít ỏi của mình, ông còn làm nghề cưỡi ngựa đua (dô-kê). Thuở nhỏ ở Huế
khi học làm vua ông đã được học cưỡi ngựa.
17 tuổi, bị lưu đày xứ người, chẳng biết làm gì khác, dĩ nhiên ông đành chọn
nghề cưỡi ngựa đua, đua ngựa vốn đã là một nghề. Tuy nhiên, chính phủ Pháp
trước đây đã phế truất ông, thì giờ đây lại hào phóng cấp cho ông một khoản trợ
cấp. Một khoản trợ cấp nhỏ, như báo chí Pháp đã vạch rõ, chỉ tương đương với
lương của một công nhân làm đường(1). Tài sản của ông ở trong nước lúc đầu
