BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 265

tin, lần đầu tiên nắm quyền cao nhất cả quân sự lẫn chính trị ở Đông Dương:
vừa là Tổng chỉ huy quân đội viễn chinh vừa là Cao uỷ(3). Ông được bổ nhiệm
sang Đông Dương tháng 12 năm 1950 trong lúc quân đội viễn chinh Pháp đang
rơi vào tình trạng tồi tệ nhất sau thất bại ở biên giới Việt - Trung vào tháng 9
năm 1950 đến mức tướng Carpentier, người tiền nhiệm của ông, đã tính đến một
cuộc rút lui khỏi Hà Nội để về cố thủ tại miền duyên hải Hải Phòng - Hòn Gai.
Nhưng không đầy một tháng sau khi tới Đông Dương, vị tổng chỉ huy mới đã
đánh bại tướng Giáp ở Vĩnh Yên, cách thủ đô khoảng một trăm cây số về phía
bắc. Tuy phải trả giá đắt nhưng dù sao cũng là một trận thắng, giữ được phòng
tuyến trung du, đẩy lùi cuộc tiến công của Việt Minh về đồng bằng và Hà Nội,
khôi phục niềm tin cho đội quân viễn chinh sau nhiều tháng sa sút. Nhưng Bảo
Đại lúc đầu tỏ ra không tin tưởng con người bé nhỏ luôn luôn năng động trái
ngược hẳn với tính cách của ông cũng như thái độ đối với cuộc chiến. Cựu
hoàng vẫn để gia đình sống an bình ở Cannes, can ngăn con trai ông không được
về nước chiến đấu chống Việt Minh. Trái lại, tướng De Lattre, mệnh danh là
"vua Jean" đưa vợ sang sống ở Hà Nội và con trai yêu quý của ông chết trận ở
đồng bằng sông Hồng cho sự nghiệp mà ông gọi là "giải phóng Việt Nam khỏi
hiểm hoạ Cộng sản".
Ngày tháng trôi qua, vị chỉ huy chiến tranh và cựu hoàng đi từ lạnh nhạt đến
cảm phục nhau, kính trọng nhau, mời mọc đãi đằng nhau, không tiếc lời tâng
bốc nhau, ít ra là bề ngoài.
Bảo Đại khi mới về nước sống gần như ẩn dật ở Đà Lạt hay Buôn Ma Thuột, mê
mải săn bắn, đánh bạc hơn là chuyện chính trường nay đã bớt xa lánh các cuộc
họp, chịu tham gia bàn bạc chuyện đại sự, bớt tránh né các cuộc liên hoan hội hè
đông người, và tham dự các cuộc diễu binh, diễu hành với cương vị một Quốc
trưởng không thể vắng mặt.
De Lattre không chỉ bằng lòng với việc "lên gân cốt" đám sĩ quan, binh sĩ người
Pháp và Việt dang rệu rã tinh thần trên các chiến trường Đông Dương. Ông còn
làm vai trò trạng sư bênh vực cho "giải pháp Bảo Đại" ở nước ngoài. Ông sang
tận Hoa Kỳ để xin tiền và vũ khí.
Khi De Lattre từ Mỹ trở về, Quốc trưởng đã tổ chức một cuộc chiêu đãi long
trọng tại dinh Gia Long để đón mừng kết quả chuyến công du. Hôm đó có mặt
toàn bộ các thành viên chính phủ Việt Nam, Đoàn ngoại giao, và các tướng lĩnh