BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 52

miễn giảm khiến triều thần tôn trọng tập tục truyền thống phải lo lắng cho là
xâm phạm phong tục tập quán tổ tiên. Ở đây chỉ có một mình tôi là nhà báo ở
chính quốc, sẽ có thể gửi bản tường thuật đầy đủ về lễ cưới và vai trò đặc biệt
nguy hiểm của các cố vấn đứng đằng sau...".
Các báo khác lại đưa tin trái ngược. Không biết do dối trá hay do không biết.
Trên trang báo đăng tin Giáo hoàng đồng ý và xem thấy cuộc hôn nhân này như
Clovis và Clotilde tái thế(6). Triều đình giữ thái độ im lặng. Mọi việc như đã an
bài không thể khác. Toàn xứ An Nam và có thể cả Đông Dương đều tin là Giáo
hoàng chấp nhận cuộc hôn nhân chồng lương vợ giáo này. Chỉ có một tờ báo
tiếng Việt muốn khôi phục lại sự thật và kêu gọi độc giả hãy cầu nguyện cho
cuộc kết hôn này dù sao cũng sẽ tốt đẹp cho đất nước(7).
Tại Rome, đại sứ Charles Roux vẫn kiên trì vận động nhằm vào giới thân cận
với Giáo hoàng. Mọi giải pháp đều được tính đến, kể cả tổ chức cưới kín nghĩa
là không để lộ ra ngoài nhưng như thế thì phải có sự giải thích về mặt ngoại giao
và trong giáo hội. Ngài đại sứ Roux sau nhiều cuộc hội kiến với hồng y Quốc vụ
khanh và hồng y phụ trách tuyên truyền, kể lại rằng "Hai vị ấy chỉ có thể xác
nhận với tôi là Giáo hoàng không thể làm trái với những điều đã được luật giáo
hội quy định rõ ràng, dứt khoát là con sinh ra trong các gia đình lương giáo hỗn
hợp phải được dạy dỗ theo nguyên lý công giáo. Bản cam kết phải được hai bên
cùng ký tên để biểu thị thái độ đồng tình của họ. Bản văn này không công bố
nếu hai bên thoả thuận nhưng dĩ nhiên nếu làm trái đi cũng không được tuyên
bố công khai. Vì như vậy khẳng định điều gì trái với chân lý tất nhiên dẫn đến
chống lại chân lý(8).
Tất cả những điều này có nghiêm trọng lắm không? Hồng y Pacelli nói: "Chính
vì chuyện rắc rối trong hôn nhân tôn giáo mà nhà thờ Cơ đốc đã mất đứt nước
Anh vào thế kỷ XVI!".
Tháng Giêng năm 1934 tức là ba tháng sau khi đệ đơn lần thứ nhất xin phép
Giáo hoàng không được, chính quyền bảo hộ có sáng kiến yêu cầu Nhà vua ban
thưởng cho các hồng y. Thế là hồng y Fuamasoni Bioni được trao Nam Long
bội tinh đệ nhất đẳng, còn các cộng sự thì được ban thưởng bội tinh đẳng cấp
thấp hơn. Tất cả đều tỏ ra hài lòng. Họ lấy làm vui vẻ được đến nhận lễ gắn bội
tinh có những tên gọi lạ tai.
Tại Huế trên toàn Đông Dương cũng như bên chính quốc, không còn ai bàn tán