Daniel Grandclément
BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC
AN NAM
Dịch giả : Chưa rõ
Chương 6
Cũng giống như những triều vua trước, Bảo Đại sau mấy tháng cầm quyền đã có
những hành động phản kháng. Các Hoàng đế tiền nhiệm trước cũng thế. Chỉ sau
vài năm thất vọng, họ đã chán ngấy.
Những bức tường thành dường như vô dụng gần như trò cười. Vì từ năm 1884
triều đình đã ngậm ngùi buộc phải chấp nhận sự bảo hộ của người Pháp. Nực
cười là ở chỗ tường thành chỉ để che chở cái sân khấu bù nhìn. Những bức
tường thành kiêu hãnh, phô trương đã được xây dựng với mục đích phòng thủ
quân sự nhưng nay chẳng còn bảo vệ ai. Chẳng có ai đe doạ tính mạng của
những người bên trong toà thành đó. Trái lại toà thành là nơi diễn ra những trò
chơi cung đình, những dục vọng của các cung phi và những hy vọng bất thành
một số người quyền cao chức trọng.
Những thời điểm vẻ vang và tự hào chưa xa lắm nhưng tiếng súng đã không còn
rền vang trên tường thành và trong các tháp canh đã từ lâu vắng bóng quân sĩ
Không có gì thay đổi. Cũng những bức tường ấy, cũng những không gian dành
riêng nhưng hứng khởi và cuồng nhiệt không còn. Hình ảnh những sân bãi đông
nghịt văn võ bá quan và lính tráng, áo quần sặc sỡ đã đi vào quên lãng. Và cả
mùi vị, tiếng gươm kiếm lách cách, tin tức lan truyền về trận đánh bắt đầu cũng
không ai còn nhớ. Đó là năm 1881, khi quân đội của Cộng hoà Pháp dưới quyền
đô đốc Courbet lần đầu tiên đánh vào kinh thành. Lính pháo thủ, lính bộ binh
thuộc địa Bắc Phi tiến vào các đồn luỹ An Nam, các mô hình cấu trúc quân sự
được xây dựng theo các bản vẽ của người Pháp đầu triều Nguyễn. Tường luỹ trụ
vững nhưng súng ống của quân "vàng" An Nam, theo cách gọi của binh sĩ Pháp
thời đó, chẳng có giá trị gì. Các sĩ quan dũng cảm của các tàu Bayard, Atalante,
Lynx đậu trên sông cười nhạo những vũ khí của quân phòng thủ. Đạn pháo của
tàu binh Pháp đậu trên sông Hương phá tan các công sự đối phương còn đạn
súng thần công của quân triều đình bắn trả lại chỉ làm tung tóe cột nước cách tàu
hàng chục mét. Súng thần công quá cổ lỗ, tầm bắn ngắn, không đủ mạnh, chỉ
dùng để diễu binh trên sông Hương hoặc để bắn chào trong các nghi lễ, chứ
