Minh Việt với Lý, nên Minh Việt thường không tham gia bàn luận về Lý để
tránh cho mình khỏi phải nói ra những điều không muốn nói. Cái Lý dường
như cũng biết lũ con trai bình luận gì về mình nên nó sống ngày một thu
hẹp lại. Tối tối nó thường sang nhà Minh Việt ngồi bóc lạc cùng bà nội và
mợ. Những năm ấy cuộc sống của những gia đình công nhân viên chức như
bố mợ Minh Việt rất kham khổ. Mợ đẻ đứa em thứ tư, thằng Đức, nên bị
chuyển xuống đội chăn nuôi, không còn nhặt nhạnh được nhiều thức ăn,
thức uống như trước đây nữa. Mỗi lần đẻ thêm em bé là một lần nhà sa sút
đi. Có lần mợ bảo:
- Cứ yên yên một tí là lại nghỉ đẻ. Nghỉ xong đi làm, nó lại tống bố nó
sang chỗ khác. Thôi bây giờ tắt vòi lại không đẻ nữa, để ít hôm rồi bảo với
bác Mộc xin cho về tổ kem.
Mợ có họ hàng xa với bác Mộc nên ít nhiều cũng được lãnh đạo ngành
quan tâm, ưu ái. Nhưng vì nghỉ đẻ luôn nên không thể ngồi mãi một vị trí
được. Sau khi sinh con Vân mợ phải xuống làm việc ở tổ bánh. Bây giờ đẻ
thằng Đức, không còn chỗ nào xếp cho mợ nữa nên họ đành phải đưa mợ
xuống tổ chăn nuôi. Từ ngày xuống tổ chăn nuôi, nhà rất túng thiếu. Bố
Minh Việt vẫn làm thủy lợi ở mãi dưới huyện biển. Đã mấy lần tỉnh định
rút bố về trên Ty nhưng lần nào cũng trục trặc vấn đề: Chưa xác minh rõ
quan hệ giữa đồng chí Nguyên Bình và cô Mến trong thời gian diễn ra trận
tập kích chiến lược thị trấn An Lạc năm năm ba.
Khó thì phải tính. Nhà đông miệng ăn, lương thực nhà nước bao cấp
không đủ, mợ phải nhận thêm lạc sống về bóc thuê. Đã có thời kỳ cả phố
Tứ Phủ là một “xưởng bóc lạc tay”. Bắt đầu từ nhà Minh Việt, sau lan ra
các nhà khác. Ai cũng muốn có thêm đồng “kiếm bơ gạo” hoặc “cải thiện
rau mắm” nên nhờ mợ nhận lạc về bóc suốt đêm. Hết mùa lạc lại đến mùa
dán hộp. Hộp đựng bánh, hộp chứa thuốc Phi-la-tốp, hộp vỏ bao thuốc lá...
Qua mùa dán hộp lại đến kỳ rọc giấy. Giấy báo, giấy sách, giấy vở học
sinh. Máy móc không chia nhỏ được thì đưa về cho dân Tứ Phủ rọc tay. Mợ
là người giỏi tìm việc trong thời bấy giờ. Nhưng việc đều hơn cả vẫn là bóc
lạc. Lúc đầu mọi người đều bóc bằng tay. Sau cải tiến bóc bằng thanh tre,
rồi dùng búa ghè nhẹ. Thanh niên nam nữ đến nhà nhau chơi, vừa chuyện
