sinh thân mến” và chính anh cũng gọi tôi như vậy, bằng một giọng điệu
nhạo báng. Nhưng thực tế, chúng tôi phần nào thích thú với trò chơi này, vì
chúng tôi hãy còn gần với độ tuổi mà ta tưởng mình định danh cái gì là tạo
nên cái nấy.
Rủi thay, khi trò chuyện với Bloch và nhờ anh giảng giải, tôi không thể
làm nguôi nỗi bối rối anh đã đẩy tôi vào khi bảo tôi rằng những vần thơ hay
(với tôi là người chỉ chờ đợi ở những vần thơ ấy sự phát lộ chân lý), càng
hay hơn vì chúng không có nghĩa gì hết. Quả thực, Bloch không được gia
đình tôi tiếp tục mời đến nhà. Thoạt tiên, anh đã được tiếp đãi niềm nở.
Đúng là ông tôi cứ cho rằng mỗi khi tôi kết giao với một bạn học thân thiết
hơn các bạn khác và dẫn người ấy về nhà, thì bao giờ cũng là một người Do
Thái, điều này lẽ ra về nguyên tắc chẳng khiến ông mếch lòng – ngay ông
bạn Swann của ông cũng gốc Do Thái – nếu như ông không thấy tôi thường
chẳng chọn anh bạn ấy trong số những người ưu tú nhất. Bởi vậy rất hiếm
khi tôi dẫn về một anh bạn mới mà ông lại không ngâm nga nho nhỏ: “Ôi
Chúa của các Cha chúng ta” trong vở Cô nàng Do Thái
hoặc: “Hỡi Israël
hãy bẻ gãy xích xiềng
“, dĩ nhiên là chỉ âm ư nhạc điệu (Ti la lam ta lam,
talim), nhưng tôi sợ bạn mình biết và đem khớp lời lại.
Trước khi gặp, chỉ nghe cái họ thường chẳng có gì đặc biệt mang tính
chất Israël, ông đã đoán được chẳng những gốc gác Do Thái của những
người quả thực là Do Thái trong số bạn bè tôi, mà thậm chí cả những điều
đôi khi đáng buồn ở gia đình họ.
“Thế cái cậu bạn tối nay đến mang họ gì?”
“Dumont, ông ạ.”
“Dumont! Ồ! ông ngờ lắm đấy.”
Rồi ông hát:
Hỡi các cung thủ, hãy canh phòng cho kỹ!
Hãy cảnh giới không tiếng động và không ngừng nghỉ.
