mà nhục giác của chúng ta đòi hỏi. Đối với sở thích của ông, gương mặt
nàng nhìn nghiêng quá sắc nét, làn da quá mỏng mảnh, gò má quá cao, các
nét diện mạo quá phờ phạc. Mắt nàng đẹp nhưng quá to đến mức trĩu xuống
dưới trọng khổi của chính nó, làm cho phần còn lại của gương mặt đâm mệt
mỏi, luôn có vẻ như đang ốm hoặc đang trong tâm trạng bực bội. Ít lâu sau
buổi làm quen ở rạp hát, nàng viết thư cho ông, xin được đến xem những bộ
sưu tập của ông mà nàng rất quan tâm, “nàng, một kẻ ngu dốt ưa thích
những vật xinh đẹp”, nhẫn mạnh rằng nàng cảm thấy có thể sẽ hiểu rõ ông
hơn khi gặp ông tại “home
của ông” mà nàng hình dung là ở đó ông “rất
thảnh thơi thoải mái với tách trà và đám sách của ông”, mặc dù nàng không
giấu ông rằng nàng rất ngạc nhiên thấy ông cư trú ở một khu phố buồn teo
đến thế và “kém smart
đến thế đối với một người thanh lịch như ông”. Và
sau khi ông bằng lòng để nàng đến, lúc chào tạm biệt ông, nàng tỏ ý tiếc là
đã lưu lại quá ngắn trong căn nhà này mà nàng đã sung sướng được thâm
nhập vào, nói vể ông như thể, với nàng, ông có ý nghĩa hơn cả những người
quen khác của nàng và dường như đã thiết lập giữa hai con người của họ
một thứ gạch nối lãng mạn khiến ông mỉm cười. Nhưng Swann đã mấp mé
cái tuổi phần nào hết ảo tưởng, khi mà người ta biết tự bằng lòng với việc
yêu chỉ đơn thuần vì thú yêu dương, không quá đòi hỏi được đáp trả, việc
hai con tim xáp lại bên nhau, nếu không còn là cái đích mà tình yêu tất phải
vươn tới như ở thời thanh xuân, thì vẫn gắn liền với nó bởi một liên tưởng
mạnh mẽ đến nỗi có thể trở thành nguyên nhân làm nảy sinh tình yêu nếu nó
xảy đến trước. Trước kia, ta mơ ước sở hữu được trái tim người đàn bà mình
yêu; sau này, chỉ cần cảm thấy sở hữu trái tim một người đàn bà là đủ khiến
ta yêu nàng. Như vậy, ở cái tuổi mà vì người ta chủ yếu tìm kiếm ở tình yêu
một khoái cảm chủ quan, sơ thích đối với nhan sắc một người đàn bà có vẻ
như choán phần lớn nhất, thì tình yêu có thể nảy sinh – thứ tình yêu vật thể
nhất – mà không nhất thiết là trên cơ sở một khao khát có trước. Vào giai
đoạn ấy của cuộc đời, người ta đã nhiều lần bị tổn thương bởi tình yêu; nó
không còn chỉ triển hóa theo những quy luật bí ẩn và tất yếu của chính nó
nữa, trước con tim ngỡ ngàng và thụ động của chúng ta. Chúng ta chủ động
giúp nó, chúng ta làm nó sai trật bằng trí nhớ, bằng gợi ý. Nhận ra một trong
