Nhưng khi Odette đi rồi, Swann mỉm cười nghĩ đến lời nàng ngỏ với
ông rằng quãng thời gian chờ đợi được phép trở lại thăm ông, sao mà dài
đằng đẵng đối với nàng; ông nhớ có lần nàng xin ông đừng để nó kéo dài
quá lâu với cái vẻ lo lắng, rụt rè và những tia nhìn đăm đăm dán vào ông lúc
ấy trong một niềm khẩn cầu sợ sệt, khiến nàng trông thật tội dưới bó hoa
păng xê giả gắn phía trước chiếc mũ rơm tròn màu trắng có quai bằng nhung
đen. “Còn ông,” nàng nói, “ông chẳng đến em dùng trà lấy một lẳn sao?”
Ông viện cớ đang dở công việc, một công trình nghiên cứu về Ver Meer de
Delft
– thực ra dã bỏ từ mấy năm nay rồi. “Em biết em nhỏ nhoi, vô tích sự
bên cạnh những nhà thông thái các ông,” nàng đáp. “Em như con ếch trước
Đại Hội Đổng Tinh Hoa
. Tuy nhiên, em cũng muốn học hỏi, muốn hiếu
biết, muốn được khai tâm chứ. Vui đầu vào sách, chúi mũi vào những giấy
tờ thư tịch cũ, chắc là thú vị lắm!” nàng nói thêm với cái vẻ tự bằng lòng với
mình của một phụ nữ thanh lịch khi khẳng định rằng niềm vui là ở chỗ
không e ngại lao vào một công việc dơ dáy như làm bếp, “tự tay mình nhào
bột”. “Ông muốn giễu em đây, cái tay họa sĩ đã ngăn ông gặp em (nàng
muốn nói đến Ver Meer), em chưa bao giờ nghe nói đến ông ta; ông ta còn
sống không? Liệu có thể xem tác phẩm của ông ta ở Paris không, để em có
thể hình dung được những gì ông yêu thích, đoán được chút ít những gì ở
đằng sau vầng trán cao đang mải miết làm việc kia, trong bộ óc mà em cảm
thấy lúc nào cũng suy tư kia, và tự nhủ: đấy, điều chàng đang nghĩ đến là
thế. Ôi, em xiết bao mơ ước được can dự vào công việc của ông!” Ông xin
lỗi về thái độ e sợ không muốn kết bạn mới, mà vì phép lịch sự, ông gọi là
sợ bị bất hạnh. Ông sợ tình thương mến? Thật kỳ lạ, em thì chỉ tìm kiếm cái
đó, em sẵn sàng đánh đổi cả đời mình lấy một chút tình thương mến,” nàng
nói bằng một giọng thật tự nhiên, thật tin thành đến nỗi khiến ông xao
xuyến. “Hẳn ông đã đau khổ vì một người đàn bà. Và ông nghĩ những phụ
nữ khác cũng giống cô ta. Cô ta đã không thể hiểu ông; ông là một con
người rất khác thường. Đó chính là điều em yêu ngay từ đầu ở ông, em cảm
thấy rõ là ông không giống mọi người.” “Vả chăng cô cũng vậy,” ông nói
với nàng, “tôi biết phụ nữ các cô có hàng đống việc, đâu có mấy thì giờ rảnh
rang.” “Em ấy à, em chả bao giờ có gì phải làm, em luôn luôn tự do, đối với
