nên quan trọng nhường nào đối với ông. Bình thường, ta bàng quan với mọi
người, đến nỗi khi ta đã đặt vào một người trong số đó những khả năng có
thể gây cho ta đau khổ hay sướng vui, thì người đó đối với ta dường như đã
thuộc về một thế giới khác, người đó bao quanh mình toàn chất thơ, biến đời
ta thành một thứ khoảng rộng dạt dào xúc cảm trong đó người đó ít nhiều sẽ
thân cận với ta. Swann không thể bình thản tự hỏi rồi Odette sẽ ra sao đối
với ông trong những năm sắp tới. Đôi khi, vào những đêm lạnh đẹp trời, từ
trong xe ngựa nhìn mặt trăng lấp lánh dải sáng giữa mắt ông và những con
phố vắng teo, ông nghĩ đến gương mặt khác cũng sáng và phơn phớt hồng
như mặt trăng, mà một hôm đã đột nhiên xuất hiện trước ý nghĩ của ông và
từ đó, rọi trên thế giới cái ánh sáng bí ẩn và ông thấy thế giới trong ánh sáng
đó. Nếu ông đến sau giờ Odette đã cho gia nhân đi ngủ, trước khi bấm
chuông ở cửa khu vươn nhỏ, thoạt tiên ông vòng ra con phố mà ở tầng trệt,
giữa những cửa sổ tối om giống hệt nhau của những ngôi nhà liền kề, trọi ra
khung cửa sổ duy nhất sáng đèn của phòng nàng. Ông gõ vào ô kính và
nàng, được báo trước, lên tiếng trả lời và ra đợi ông ở cửa ra vào, phía bên
kia. Ông thấy trên chiếc dương cầm mấy cuốn sách nhạc mở ra ở những
khúc nàng yêu thích: Vũ khúc hoa hồng hay Gả điên tội nghiệp của
Tagliafico
(nàng đã viết sẵn di chúc, yêu cầu cử khúc nhạc này trong đám
tang của mình), ông đề nghị nàng bỏ qua chúng mà tấu luôn câu nhạc nhỏ
trong bản sonate của Vinteuil, mặc dù Odette chơi rất dở, nhưng hình tượng
đẹp nhất lưu lại trong ta từ một tác phẩm thường là cái hình tượng vượt lên
trên những nốt sai do những ngón tay vụng về gõ trên một chiếc dương cầm
lên dây không chuẩn. Đối với Swann, câu nhạc nhỏ tiếp tục gắn kết với tình
yêu ông dành cho Odette. Ông cảm thấy rõ rằng mối tình này là một cái gì
không tương ứng với bất kỳ cái gì bên ngoài, có thể kiểm chứng được bởi kẻ
khác ngoài ông; ông biết rằng những ưu điểm của Odette chưa đủ để khiến
ông coi trọng những giây phút bên nàng đến thế. Và nhiều lúc, khi trí năng
thiết thực ngự trị độc tôn trong Swann, ông đã muốn thôi không hy sinh qua
nhiều lợi ích trí tuệ và xã hội cho niềm vui thú tưởng tượng ấy nữa. Nhưng
cái câu nhạc nhỏ ấy, vừa vẳng lên trong tai Swann, đã biết mở ra trong ông
