Machard, anh không hợp thời trang, anh kém văn hóa, anh không cập nhật,
nếu anh không phát biểu ý kiến về bức chân dung của Machard.”
Sau khi Swann trả lời rằng ông chưa xem bức chân dung đó, bà Cottard
sợ mình đã xúc phạm ông khi buộc ông phải thú nhận điều đó.
“A! Rất tốt, chí ít ông đã thẳng thắn thừa nhận, ông không nghĩ mình
mất danh dự vì đã không xem bức chân dung của Machard. Tôi thấy ông
như thế là rất hay. Ông ạ, tôi thì đã xem rồi, có nhiều ý kiến khác nhau, có
người cho rằng nó hơi chau chuốt quá, hơi màu mè, còn tôi thì tôi thấy nó
thật là lý tưởng. Dĩ nhiên, người đàn bà trong tranh không giống những nhân
vật nữ xanh xanh vàng vàng của anh bạn Biche của chúng ta. Nhưng tôi phải
thẳng thắn thú nhận với ông thế, có thể ông sẽ cho là tôi không đương thời
‘cuối thế kỷ’ lắm, nhưng tôi nghĩ thế nào nói thế, tôi không hiểu. Lạy Chúa,
tôi công nhận những ưu điểm trong bức chân dung vẽ chồng tôi, nó đỡ kỳ dị
hơn những cái anh ta thường làm, nhưng sao anh ta cứ phải bắt nhà tôi mang
bộ ria xanh. Còn về Machard…! À này, thật vừa khéo, chồng của cô bạn mà
lúc này tôi đang trên đường đến thăm (do vậy mà tôi có niềm vui thích lớn
được đồng hành với ông) đã hứa với vợ là nếu ông được bầu vào Viện Hàn
lâm (đó là một đồng nghiệp của ông đốc tờ nhà tôi), ông sẽ nhờ Machard vẽ
chân dung cho cô. Đương nhiên đó là một giấc mơ đẹp. Tôi có một cô bạn
khác nói rằng cô ta thích Leloir
hơn. Tôi chỉ là một kẻ phàm tục tội nghiệp
và có lẽ Leloir còn siêu hơn về mặt kỹ thuật. Nhưng tôi thấy phẩm chất đầu
tiên của một bức chân dung, nhất là khi nó có giá mười nghìn quan, là phải
giống và giống một cách ngon mắt.”
Sau khi lan man về những đề tài gợi nên bởi chiếc lông cài mũ cao ngất
ngư của bà, những chữ đầu tên lồng nhau trên chiếc ví đựng danh thiếp của
bà, chữ số nhỏ do người thợ tẩy khô ghi bằng mực trong găng tay của bà và
nỗi bối rối khi nói chuyện với Swann về vợ chồng Verdurin, bà Cottard thấy
từ đây đến điểm dừng xe ở góc phố Bonaparte còn xa, bèn nghe theo lời
khuyên của trái tim chuyển sang chuyện khác:
“Tai ông chắc phải ong ong liên tục trong suốt chuyến đi của chúng tôi
với bà Verdurin: bọn tôi toàn nói chuyện về ông.”
