Fran vì thấy lạnh quá nên không đứng yên được, chúng tôi đi tới tận
cầu Concorde để xem dòng sông Seine kết băng, mọi người ngay cả bọn trẻ
cũng tới gần không sợ cứ như là tới gần một con cá voi kếch xù bị mắc cạn,
chẳng còn kháng cự được; sắp sửa bị người ta phanh ra. Chúng tôi lại quay
về Chams-Élysées; tôi uể oải vì đau buồn giữa những con ngựa gỗ bất động
và bãi cỏ trắng, ép giữa mạng lưới đen các lối đi đã được người ta xúc tuyết
và trên bãi cỏ bức tượng có bàn tay nối thêm một tia băng giá dường như đã
giải thích cho cử chỉ của mình. Chính bà già sau khi gấp những tờ Débats
lại, hỏi một chị vú em đi qua đó xem mấy giờ và cảm ơn rằng: “Chị thật là
dễ thương!” tiếp đó bà cảm phiền người phu dọn đường bảo những đứa cháu
bà quay về, bà bị lạnh, rồi nói thêm: “Bác làm phúc ngàn lần đấy. Bác thấy
tôi đang lúng túng mà!” Bỗng nhiên bầu không khí xé toang: giữa rạp diễn
trò rối máy và rạp xiếc, nơi chân trời đẹp đẽ hẳn lên, nơi không trung hé mở,
tôi vừa trông thấy như một tín hiệu thần kỳ, cái lông chim màu xanh lơ của
cô giáo. Và đã thấy Gilberte chạy hết tốc lực về phía tôi, chói lọi và đỏ rực
dưới cái mũ bo nê bằng lông, đang phấn khích bởi cái lạnh, vì chậm trễ và
khát khao được chơi; đến sát gần tôi, cô thả mình lướt trên băng và có thể do
muốn giữ được thăng bằng hơn, có thể vì thấy làm vậy sẽ duyên dáng hơn
hoặc do kiểu cách giữ tư thế của người trượt băng, cô đã dang cánh tay rộng
mở mỉm cười dấn tới, cứ như cô muốn ôm lấy tôi. “Brava! Brava! Chuyện
này khá lắm, ta sẽ nói như cháu quá tuyệt vời, ác liệt đây, nếu như ta không
phải thuộc về một thời khác, thời của chế độ cũ”, vị phu nhân già kêu lên
nhân danh Champs-Élysées lặng lẽ để nói lời cám ơn Gilberte đã tới đó mà
chẳng sợ gì thời tiết. “Cháu cũng như ta, dẫu sao vẫn trung thành với
Champs-Élysées bạn cố tri; chúng ta là hai kẻ ngoan cường. Ta muốn nói
với cháu rằng ta yêu nơi này, ngay cả lúc như thế này. Tuyết như thế đấy,
chắc cháu sẽ cười ta, nhưng nó khiến ta nhớ tới loại lông chồn ecmin!” Và vị
phu nhân già cười.
Ngày đầu tiên – một trong những ngày mà tuyết, hình ảnh của những
sức mạnh có thể khiến tôi không gặp được Gillberte khiến ngày ấy mang nỗi
buồn của chia ly và cả dáng dấp của một ngày ra đi bởi lẽ nó đã làm thay đổi
gương mặt của địa điểm quen thuộc và gần như ngăn trở việc sử dụng cho
