chứng tỏ thái độ bất nhã y như đứng dậy trước mặt nhà soạn nhạc khi khúc
nhạc chưa kết thúc.
Cuối cùng mẹ tôi bảo tôi: “Nào, con đừng ở đây mãi thế, hãy lên phòng
nếu thấy ở bên ngoài quá nóng, nhưng trước hết hãy đi hóng gió một lát để
khỏi đọc sách ngay sau khi ăn.” Tôi đến ngồi cạnh vòi bơm và máng chứa
nước thường hay được chạm trổ giống như một bể cạn kiểu gô tích, một con
hỏa xà, in hằn lên chất đá thô đường nổi linh hoạt của thân hình thuôn thuôn
tượng trưng, trên chiếc ghế dài không có lưng dựa dưới bóng mát một cây tử
đinh hương, trong cái khoảnh nhỏ của khu vườn có cổng sau mở ra phố
Saint-Esprit và từ nền đất ít được chăm sóc, vượt cao lên hai nấc, nhô ra bên
ngoài tòa nhà như thể một công trình độc lập, là gian bếp hậu. Ta nhìn thấy
nền đá lát màu đỏ và bóng loáng như vân ban thạch. Gian hàng này mang
dáng dấp một ngôi đền nhỏ thờ thần Vệ Nữ nhiều hơn là sào huyệt của
Françoise. Nó đầy ăm ắp những đồ cung hiến của ông hàg kem hàng sữa,
của người bán trái cây, của bà hàng rau, đôi khi đến từ những thôn làng khá
xa xôi để dâng tặng bác những sản vật đầu mùa của họ. Và trên nóc nhà luôn
có tiếng gù của một cô bồ câu mái.
Xưa kia, tôi không la cà trong mảnh rừng thiêng bao quanh nơi này vì,
trước khi lên nhà đọc sách, tôi thường vào căn phòng nghỉ của ông chú
Adolphe, em trai ông tôi, cựu quân nhân về hưu với chức vụ thiếu tá, căn
phòng ở tầng trệt và ngay cả khi các cửa sổ mở để cho cái nóng, nếu không
phải là ánh nắng vốn hiếm khi chiếu tới tận đó, tràn vào, vẫn tỏa ra không
dứt cái mùi hương u tối và mát rượi, vừa đượm chất sơn lâm vừa mang hơi
hướng chế độ cũ, khiến lỗ mũi ta mơ màng hồi lâu khi ta bước vào một số
lán săn bỏ hoang nào dó. Nhưng từ nhiều năm nay tôi không vào phòng ông
chú Adolphe nữa, ông không còn đến Combray vì một mối bất hòa đã xảy ra
giữa ông và gia đình tôi, do lỗi của tôi, trong những tình huống như sau:
Mỗi tháng một đôi lần, ở Paris, mọi người phái tôi đến thăm ông, khi
ông sắp dùng xong bữa trưa, chỉ mặc áo khóac ngắn bình thường, hầu hạ
ông là người đầy tớ vận áo ngoài phục vụ bằng vải chéo go kẻ sọc tím và
trắng. Ông cằn nhằn than phiền rằng đã lâu tôi không đến, rằng mọi người
