CHƯƠNG I
LIÊN XÔ – MỸ. 1945-1953
Những nguồn gốc của “chiến tranh lạnh” – 1
Cũng như lý do đối với Chiến tranh thế giới II được hình thành khi
Chiến tranh thế giới I kết thúc, lý do đối với “cải tổ” là những sự kiện xảy
ra cuối Chiến tranh thế giới II.
Trong nội bộ giới cầm quyền Mỹ và guồng máy khát khao thống trị thế
giới đã từng tồn tại những quan điểm hoàn toàn khác nhau về việc hợp tác
chính trị – quân sự của Mỹ và Liên Xô trong cuộc đấu tranh chống Đức,
cũng như về việc quan hệ với Liên Xô nói chung. Phe được coi là thân
Tổng thống (F. D. Roosevelt) ủng hộ việc liên minh bền vững với Liên Xô
trong thời gian chiến tranh và không hề có ý định rời bỏ liên minh này sau
đó. Phe khác – được coi là chống Xô Viết – đã có ý kiến hoàn toàn đối lập.
Thái độ khác biệt như thế được thể hiện thành một cuộc đấu tranh thực sự
giữa hai phe. Cuộc đấu này đặc biệt trở nên gay gắt hơn khi Hồng quân bắt
đầu giành được những thắng lợi trên các mặt trận, giải phóng toàn bộ lãnh
thổ của mình và tiến vào chiến trường châu Âu. Khi đó tổng thống Mỹ và
Thủ tướng Anh không chỉ buộc phải ký vào bản Hiệp ước Ialta (4-
11/2/1945), mà còn phải thực thi các điều khoản trong đó trên thực tế.
Phe chống Xô Viết đã tiến hành thăm dò các quan chức Chính phủ về
việc hủy bỏ những cam kết và xem xét lại đường lối đối ngoại sau chiến
tranh. Ngay từ thánh 8 năm 1943, Cơ quan chiến lược Mỹ đã chuyển cho
cấp lãnh đạo cao nhất đất nước xem xét Bị vong lục 121, trong đó đặt ra giả
thiết về “phương hướng có thể của chiến lược và chính sách trong quan hệ
với Đức và Nga. Trong điểm 3 của nó nêu: “cố gắng chuyển toàn bộ sức
mạnh của nước Đức do phát xít và các tướng lĩnh đang điều hành chống lại
Nga. Điều đó, rõ ràng, sẽ dẫn tới việc chính nước Đức hùng mạnh và hiếu
chiến, nước đã từng tuyên chiến chống Nga và chống chúng ta (Mỹ) vào
năm 1941, chiếm đóng Liên Xô”.
