1. Có nhiều điều tùy thuộc vào sự lành mạnh và lòng nhiệt thành của xã
hội chúng ta. Chủ nghĩa cộng sản thế giới giống như ký sinh trùng
mang bệnh, chỉ có thể sống trong người bệnh. Đây là điểm làm biến
đổi đường lối đối nội và đối ngoại. Mỗi biện pháp dũng cảm và sắc
bén nhằm giải quyết những vấn đề nội bộ của xã hội chúng ta, nhằm
củng cố niềm tin vào sức mạnh của chính chúng ta, vào những nguyên
tắc tinh thần xã hội và đạo đức của nhân dân ta sẽ là một chiến thắng
về mặt ngoại giao đối với Matxcơva có giá trị ngang với cả ngàn bức
công hàm ngoại giao và thông cáo chung. Nếu chúng ta không thể
tránh khỏi định mệnh và sự thờ ơ với những yếu điểm của xã hội
chúng ta, thì Matxcơva sẽ lợi dụng chính điều đó – Matxcơva không
thể không tận dụng điều đó trong đường lối đối ngoại của mình.
1. Chúng ta phải vạch ra trước các dân tộc khác một bức tranh mang tính
xây dựng và tích cực hơn về một thế giới mà chúng ta muốn có, nếu
không chúng ta sẽ lùi vào quá khứ. Chỉ kêu gọi mọi người phát triển
các tiến trình chính trị như của chúng ta là chưa đủ. Nhiều dân tộc, chí
ít là ở châu Âu, đã mệt mỏi và kinh sợ kinh nghiệm của quá khứ. Họ
ngày càng quan tâm hơn tới an ninh, thậm chí là nền tự do trừu tượng.
Họ mong muốn có được những lời khuyên, sự nhận lãnh trách nhiệm
về mình. Chúng ta phải có một tình thế tốt hơn Nga để trao cho họ
điều đó. Và điều này, nếu chúng ta không làm được, thì người Nga
nhất định sẽ làm.
1. Cuối cùng, chúng ta phải có lòng quả cảm và niềm tin để thực thi
những phương pháp và công thức của riêng mình về xã hội loài người.
Rút cuộc, mối nguy hiểm lớn nhất mà chúng ta có thể gặp phải khi
giải quyết vấn đề của chủ nghĩa cộng sản Xô Viết là cơ hội để chúng
ta cho phép mình trở thành chính những kẻ mà chúng ta đang đối đầu.
Kennan
Phụ lục N°2.
