Thế là sau nhiều năm tìm kiếm, tôi đang cầm trong tay chiếc
cặp đề “Hồ sơ hình sự số 02-29, năm 1930, dự thẩm nhân dân tiểu
khu 2, quận Bauman, thành phố Moskva…Về vụ tự sát của
Vladimir Vladimirovich Maiakovski”.
Vâng, chính hồ sơ mà nhiều nhà nghiên cứu cuộc đời và tiểu sử
nhà thơ nghĩ rằng trong đó chứa đựng lời giải cái chết đột ngột và lạ
lùng của Maiakovski.
Cuối cùng, tôi phải nói ngay, rằng hồ sơ hình sự này không
nằm trong kho hồ sơ lưu trữ của KGB, như tất cả các nhà nghiên
cứu Maiakovski cứ tưởng, mà …ở kho cá nhân của N. Ezhov, được bảo
quản trong hồ sơ lưu trữ của điện Kreml. Càng bất ngờ hơn, khi tôi
phát hiện chính ở đây các tài liệu tuyệt mật của OGPU liên quan tới
cái chết của nhà thơ.
Tôi đã tìm thấy gì qua 40 trang trong túi hồ sơ đó? Biên bản
khám xét hiện trường, biên bản niêm phong căn phòng của nhà thơ,
lời khai của các nhân chứng, giấy tờ công tác. Có các bức ảnh hai phụ
nữ không rõ là ai, tìm thấy trong ngăn kéo bàn viết của Maiakovski.
Tôi ngồi trong phòng, giở từng trang hồ sơ lưu trữ, ngoài cửa sổ
là một ngày xám xịt như cái túi hồ sơ này. Xa hơn, bên ngoài bức
tường gạch đỏ của điện Kreml, cuộc sống thời nay diễn ra như
thường, nhưng trước mắt tôi hiện lên hình ảnh một ngày tháng 4
năm 1930 xa xưa, qua biên bản của công an mở đầu cho hồ sơ 02-
09.
Thú thật không thích thú gì mấy khi phải đọc một biên bản đầy
rẫy các chi tiết sinh lý-tội phạm. Dầu vậy, tôi cũng đánh bạo chép
lại toàn bộ biên bản, giữ nguyên các lỗi chính tả, cú pháp, bởi lẽ tài
