12
VAØI VAÁN ÑEÀ XUNG QUANH BAÛN DÒCH MÔÙI
Trong moãi chöông, baïn seõ tìm thaáy baûn dòch môùi cuûa toâi veà nhöõng caâu chuyeän coå
tích Andersen. Baûn dòch naøy nhaèm söûa chöõa nhöõng thieáu soùt maø caùc baûn dòch tröôùc ñoù
maéc phaûi. Thöïc teá cho thaáy, nhieàu chi tieát giaøu tính haøi höôùc trong truyeän coå Andersen
ñaõ bò boû qua trong phieân baûn tieáng Anh.
Caùc dòch giaû ngöôøi Anh tröôùc ñaây do khoâng naém vöõng ngoân ngöõ Ñan Maïch neân hoï
phaûi tìm dòch töø vaên baûn tieáng Ñöùc. Ñeå traùnh nhöõng raéc roái, hoï töï do söûa chöõa baûn thaûo
cho phuø hôïp vôùi söï nhaïy caûm döôùi trieàu ñaïi nöõ hoaøng Victoria, xoùa boû nhieàu nhaän xeùt
saéc beùn, chua cay cuûa Andersen. Nhìn chung, thaùch thöùc ñoái vôùi dòch giaû vaãn tieáp tuïc
toàn taïi cho ñeán baây giôø, duø möùc ñoä coù khaùc nhau. Thöôøng thì caùc dòch giaû ñeàu coá gaéng
sao cho baûn dòch cuûa mình troâi chaûy vaø mang hôi thôû cuûa thôøi hieän ñaïi. Chaúng haïn ôû ví
duï döôùi ñaây.
Trong Boä quaàn aùo môùi cuûa Hoaøng Ñeá, nhöõng keû löøa bòp giaøy voø noãi sôï haõi cuûa
ngöôøi ta khi khoe raèng quaàn aùo ñöôïc may baèng thöù vaûi ñaëc bieät do hoï deät neân coù ñaëc
tính kyø laï, nhöõng ai “khoâng xöùng ñaùng vôùi cöông vò cuûa mình hay ngu xuaån moät caùch
khoâng theå cho pheùp ñöôïc”
thì khoâng theå nhìn thaáy noù. Nguyeân baûn tieáng Ñan Maïch, töø
“utilladelig dum”
nghóa laø “ngu xuaån moät caùch khoâng theå cho pheùp ñöôïc”, khi dòch sang
Anh ngöõ, saéc thaùi raát laï. Do ñoù, caùc dòch giaû tröôùc ñaây ñaõ duøng “ngu xuaån khoâng theå
chaáp nhaän ñöôïc”
, “ngu xuaån khoâng theå söûa chöõa ñöôïc”, “ngu xuaån khoâng theå tha thöù
ñöôïc”
, hay “ngu xuaån moät caùch voâ voïng”. Thöïc teá, cuïm töø “utilladelig dum” laø moät söï
löïa choïn ñaëc saéc trong ngoân ngöõ Ñan Maïch. Theo toâi, söï löïa choïn kyø laï vaø coù chuû yù cuûa
Andersen laø cho raèng, trong cuoäc soáng, haàu nhö moãi chuùng ta ñeàu vaáp phaûi vaøi söï ngoác
ngheách coù theå cho pheùp ñöôïc, nhöng coù nhöõng xuaån ngoác thaät söï khoâng theå naøo cho
pheùp ñöôïc.
