472
có một loại giai điệu nào đó mà có thể tạo ra lửa. Bạn có
thể đặt một chiếc nến ở trước nhạc sĩ này, và nếu ông ấy
chơi giai điệu nào đó, một raga nào đó, đột nhiên chiếc
nến trở nên cháy sáng. Bây giờ điều đó có vẻ không thể
được, nó có vẻ giống như câu chuyện - có thể là huyền
thoại hay có thể là biểu tượng. Nhưng nếu âm thanh là
điện, thế thì rung động rơi vào trong hình mẫu nào đó có
thể tạo ra nó. Bây giờ các thực nghiệm đang trên đường.
Và cảm giác của tôi là, sớm hay muộn sẽ có thể về mặt
khoa học, làm điều đó lần nữa.
Chính một sự kiện nổi tiến là bất kì khi nào một đội
quân đi qua chiếc cầu họ được bảo phải phá nhịp. Bình
thường họ bước đi theo nhịp nào đó: một, hai, một, hai,
một, hai. Nhiều lần điều đã được quan sát là khi quân đội
đi theo nhịp nào đó, cầu sụp đổ. Cho nên bây giờ chính sự
kiện nổi tiếng là đi qua cầu quân đội phải bỏ nhịp một-
hai, một-hai; rung động nào đó là nguy hiểm với cầu.
Ở Canada họ đã làm thực nghiệm với cây cối và mối
quan hệ của chúng với âm nhạc. Một thực nghiệm nhỏ,
nhưng có ý nghĩa mênh mông. Họ đã trồng vài hoa theo
thời vụ, cùng loại hoa thời vụ này ở hai nơi, đồng thời,
với cùng phân bón, cùng người làm vườn chăm sóc chúng
- mọi thứ đích xác như nhau với cả hai mảnh đất. Nhưng
với mảnh này bản ghi âm đàn sita của Ravi Shankar được
cho chơi - liên tục được chơi - và với mảnh đất kia, cho
chơi nhạc pop. Và đó là hiện tượng rất khải lộ. Ở mảnh
đất được cho chơi nhạc pop, mọi cây đều bắt đầu nghiêng
xa khỏi máy, dường như muốn trốn thoát, không muốn
nghe nó - mệt mỏi với nó. Và hoa của chúng rất nhỏ và
chúng mất thời gian lâu hơn để trưởng thành - gần gấp
đôi thời gian của mảnh đất kia. Ở mảnh đất kia nơi tiếng
đàn sitar của Ravi Shankar được chơi, cây cối bắt đầu
nghiêng về phía máy; tất cả chúng túm tụm lại quanh
