kỷ”. Nếu chúng ta đã không muốn bị người khác lừa dối, thì cũng không nên lừa
dối người khác, đơn giản vì người khác cũng không muốn bị lừa. Cũng như vậy,
trong một số tình huống nào đó, việc nói thực có thể xúc phạm hay làm tổn
thương đến người khác thì cũng không nhất thiết cứ phải nói thật, mà nên chuyển
thành “lời nói dối thiện ỷ”.
Trong “Talmud” có ghi lại hai tình huống mà nhân vật có thể nói dối, hay chính xác
hơn là cần phải nói dối.
Thứ nhất, nếu một người nào đó đã mua một món đồ, rồi đem tới nhờ bạn đánh
giá. Bấy giờ, dù cho vật ấy không tốt, bạn cũng nên nói “thật tuyệt!”.
Thứ hai, sau khi người bạn kết hôn, bạn cần phải nói dối: “Cô dâu thật là đẹp, hai
bạn sẽ sống với nhau đến ngày răng long đầu bạc!”. Cho dù cô dâu chẳng đẹp tí
nào, thậm chí vô cùng xấu xí.
Nghĩa là có quyền được nói dối khi biết rõ người khác đã ở vào tình cảnh không
thể thay đổi được nữa, nhằm mục đích lá an ủi họ, không để họ phải sầu não vì sai
lầm của mình.
Hai quy định nho nhỏ ấy, đã thể hiện rất rõ khả năng quan sát và nắm bắt hết sức
tinh tế của người Do Thái trong hoạt động giao tiếp. Qua đó có thể nhận ra, người
Do Thái trên thực tế đã đưa ngoại diên của khái niệm “tha nhân” ra một phạm vi
rất rộng, chỉ cần một vật, một việc nào đó đã được con người rót vào một lượng
tình cảm nhất định, thì đều có thể xem đó là phần nối dài của “tha nhân”. Tôn
trọng một người nào đó, đồng nghĩa với việc phải tôn trọng tất cả mọi thứ thuộc
về người đó.
Dân tộc Do Thái nổi danh trên khắp thế giới với tên gọi “dân tộc của giao ước”. Đối
với bản thân, người Do Thái tuân thủ nghiêm ngặt 613 điều răn mà tổ tiên đã lập
nên, nhưng không có ý đặt nó lên vai những người không phải là dân Do Thái. Các
vị Giáo sĩ không truyền giáo cho người không phải là dân Do Thái. Nhưng căn cứ
theo quy định của “Talmud”, để bảo đảm đôi bên có thể chung sống hòa bình,
Công ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn
