BIẾT NGƯỜI - Trang 220

Về điểm sau, chúng tôi có thể trưng ra một trường hợp sống như sau đây: Độ nọ
chúng tôi có dịp cai quản một xưởng máy, trong xưởng có những bác phu khuân
vác than đá, một nghề rất nặng nhọc. Mỗi ngày họ “nốc” sáu bảy lít rượu vang
nhưng không hề hấn gì cả. Trong lúc đó có một viên chức có phận sự ngồi coi
cán than, chỉ uống mỗi ngày một lít vang, ngoài ra không dùng rượu mạnh cũng
không nhấp rượu khai vị nhưng lại chết về bệnh héo gan.
Mấy mươi năm về trước bên Hoa Kỳ, chính phủ đã từng ra lệnh cấm bán rượu
nhưng việc cấm đoán ấy không đem lại kết quả nên về sau phải bỏ lệnh ấy.
Công cuộc bài trừ rượu là thuộc vấn đề giáo dục, cưỡng ép đã không lợi còn hại
thêm.

Á phiện:
Bên Âu Tây ít người dùng á phiện, kể ra cũng là điều hay. (Trái lại bên Á Đông
á phiện đặng thông dụng hơn cocaine và morphine). Chất á phiện sánh với chất
morphine hoặc cocanin tương đối ít độc hơn. Vả lại theo cách dùng thuốc phiện
người ta thường chỉ hút chứ không tiêm thẳng chất độc vào máu như lối dùng
morphine. Những chất alcaloides tức là chất độc trong á phiện sẽ tan theo mây
khói hoặc tồn tại trong mớ nhựa nhớt còn sót lại nhờ đó cũng đỡ hại. (Vì thế,
mấy “ông tiên” nghèo vì không đủ tiền hút thuốc hộp phải hút thuốc xái, hoặc
nuốt nhựa dễ bị “hư” người hơn mấy “ông tiên” dư tiền hút ròng thuốc hộp).
Về phương diện sinh lý khói thuốc phiện vẫn làm hại cơ thể nhưng ảnh hưởng
chậm. Nếu bộ thận và lá gan của người nghiện tốt họ có thể chịu đựng chất độc
ấy trong nhiều năm cũng chưa sao. Giá thay vì hút, họ lại uống thì ¼ số thuốc
phiện họ dùng hàng ngày cũng đủ đưa họ về chầu “Diêm Vương” từ lúc nào.
Cũng như chất nhựa nicotine chứa đựng trong một gói thuốc lá đủ làm thành
một liều độc giết người, song xưa nay lắm người đã từng hút gói thuốc lá này
đến gói thuốc lá khác mà không sao cả.
Mối hại của á phiện trên phương diện tinh thần còn độc hại hơn trên phương
diện thể chất. Người nghiện mất bao nhiêu thời giờ nằm quanh bàn đèn, mơ
mộng và… ngủ. Họ không còn thiết tha gì cả: công ăn việc làm, gia đình, bè
bạn, đối với họ kể bằng không. Họ tự đào thải họ ra khỏi vòng nhân loại, họ đã
biến thành những cái xác không hồn tuy rằng họ không làm hại ai cả.