BIẾT NGƯỜI - Trang 5

tiền là tất cả. Tiền! Tiền! Vì mi mà người ta đã phạm bao nhiêu tội ác”. Một
tràng pháo tay phát lên từ những hàng ghế cuối cùng, ông khán giả ngồi kề tôi
cũng gật đầu nói với người bạn: “Đúng là tâm lý hết sức!”.
Cô Hai bán hàng đọc xong một quyển “tâm lý xã hội ái tình, tiểu thuyết” trong
đó kể lại một câu chuyện cũ rích như quả địa cầu đại khái: Chàng yêu nàng, dan
díu với nàng, nhưng sau đó nghe lời cha mẹ bỏ rời nàng để cưới một cô gái khác
có bề thế hơn, bình phẩm với cô bạn đồng sự: “Thật đúng là tâm lý người đời!”.
Đó, đại để phần đông người ta chỉ hiểu tâm lý học qua một vài điểm tâm lý sơ
đẳng như thế. Ngoài ra họ không biết rõ tâm lý học nghiên cứu những gì, những
phương pháp hoặc công dụng của tâm lý học ra sao cả.
Chúng ta đừng nghĩ rằng những người văn hóa khá cao, những người đã từng
theo học lớp triết học ban tú tài chẳng hạn có một ý niệm rõ rệt hơn về tâm lý
học. Vâng, trong những lớp triết học họ có học qua môn tâm lý học thật, các
giáo sư giảng giải cho họ biết những sinh hoạt của tình cảm, của trí thức, có
định nghĩa cho họ hiểu thế nào là ý thức, thế nào là vô thức. Họ cũng phân loại
các khuynh hướng, các cảm giác, các ảnh tượng. Họ cũng biết phân biệt thuyết
chủ nghiệm khác thuyết chủ lý ra sao. Nhưng sau mấy năm đèn sách, mớ trí
thức họ đã thâu thập về tâm lý học vẫn lẻ tẻ, rời rạc, có thể thỏa mãn óc tò mò
của trí thức nhiều hơn là giúp ích cho họ. Vì thế không mấy người biết nhận
định một cách rõ rệt, tổng quát về cái “khoa học của đời sống” ấy và khi bước ra
thực tế không mấy người biết áp dụng tâm lý học một cách có ích lợi.
Về tâm lý học, ngoài các phần tâm lý học thuần túy mà người ta cũng gọi là tâm
lý học ở nhà trường, còn phần tâm lý học thực tiễn, cái phần tâm lý học “có thể
dùng vào một công việc gì” mà các nhà tâm lý học hiện giờ, nhất là những nhà
tâm lý học Anh–Mỹ vốn vẫn có óc thực tiễn, đặc biệt chú trọng và đang hướng
những tìm tòi, khảo cứu của họ vào đó.
Người ta có thể áp dụng tâm lý học vào các ngành đại để:
Về y học: Khoa phân tâm thần học, tâm lý học.
Về chức nghiệp: Hướng dẫn trong việc chọn nghề, tuyển trạch người làm, tổ
chức công việc làm.
Về giáo dục: Hướng dẫn việc học, tuyển trạch, tâm lý nhi đồng, khoa sư phạm.
Về thương mại: Bán hàng, quảng cáo.
“Và ngay trong đời sống hàng ngày, người ta luôn luôn có dịp nhờ đến tâm lý