"Thất thập nhị hàng” là như thế nào?
Người ta thường dùng nhóm từ Thất thập nhị hàng (bảy mươi hai nghề) để gọi khái quát tất cả các
ngành nghề trong xã hội. Cách nói Thất thập nhị hàng thật ra là diễn biến mở rộng từ Tam thập lục
hàng (ba mươi sáu nghề).
Cách nói Tam thập lục hàng xuất hiện lần đầu tiên trong cuốn Thanh ba tạp chí do học giả đời Tống là
Chu Huy biên soạn. Chu Huy nói rằng các ngành nghề dưới triều đại nhà Đường ở Trung Quốc có Tam
thập lục hàng tức là : Nhục tứ hàng (hàng thịt), cung phấn hàng (hàng son phấn cung đình), thành y
hàng (hàng áo may sẵn), ngọc thạch hàng (hàng đá quý), châu bảo hàng (hàng châu báu), ty điều hàng
(hàng tơ lụa), chỉ hàng (hàng giấy), hải vị hàng (hàng hải vị), tiên ngư hàng (hàng cá tươi), văn phòng
dụng cụ hàng (hàng dụng cụ văn phòng), trà hàng (hàng chè), trúc mộc hàng (hàng tre gỗ), tửu mễ hàng
(hàng rượu và gạo), thiết khí hàng (hàng đồ sắt), cố tú hàng (hàng đồ thêu), châm tuyến hàng (hàng kim
chỉ), thang điếm hàng (hàng nước sôi), dược tứ hàng (hàng thuốc), trát tác hàng (hàng châm cứu), đào
thổ hàng (hàng sành), ngổ tác hàng (hàng khám nghiệm tử thi), vu hàng (hàng bói toán), dịch chuyển
hàng (hàng chuyển đạt giấy tờ), quan mộc hàng (hàng áo quan bì cách hàng (hàng da), cố cựu hàng
(hàng đố cũ), tương liệu hàng (hàng tương dấm), sài hàng (hàng củi), võng cổ hàng (hàng lưới đánh
cá), hoa sa hàng (hàng lụa hoa), tạp xoa hàng (hàng xiếc ảo thuật), thái dư hàng (hàng xe hoa), cổ nhạc
hàng (hàng âm nhạc), hoa quả hàng (hàng hoa quả).
Về sau lại có những cách nói: Thất thập nhị hàng (bảy mươi hai hàng), tam bách lục thập nhị hàng (ba
trăm sáu mươi hàng). Đó là do học giả Cận đại Từ Kha đề xuất trong cuốn Thánh Bái loại sao nông
thương toạ. Ông viết rằng cái gọi là ba mươi sáu hàng là nói về các thứ ngành nghề khác nhau, thống
kê một cách sơ lược, dựa theo sự phân công của xã hội. Tam thập lục hàng tăng gấp đôi thì sẽ thành
thất thập nhị hàng, còn tăng gấp mười thì sẽ thành tam bách lục thập nhị hàng. Tuy nhiên thuyết tam
thập lục hàng không phải là muốn nói trong xã hội chỉ phân công thành ba mươi sáu ngành nghề, mà
muốn nêu lên rằng các ngành nghề trong xã hội thì không thể nào đếm cho xuể. Các cách nói thất thập
nhị hàng hay tam bách thập nhị hàng cũng đều chỉ là muốn nói trong xã hội có rất nhiều ngành nghề.
Theo đà phát triển không ngừng của xã hội, sự tích lũy về văn hóa ngày càng thêm phong phú, các lãnh
vực mà nhân loại đi vào tìm tòi ngày càng mở rộng và khơi sâu, những ngành nghề mới không ngừng
phát triển, cho nên hiện nay sự phân công xã hội đã vượt xa nhiều con số ba trăm sáu mươi ngành
nghề.
DIỆP QUẢNG SINH.
