Tại sao người Trung Quốc thường dùng số 5 và số 10 để nói lên sự
viên mãn?
Trong tiếng Hán có nhiều từ ngữ được đặt với hai chữ "ngũ” (năm) và "thập" (mười). Các từ ngữ này
thường nói lên ý nghĩa "toàn bộ" hoặc "viên mãn" (trọn vẹn). Thí dụ:
- "ngũ vị” (năm mùi vị);
- "ngũ sắc" (năm màu sắc) đều dùng để chỉ tất cả các mùi vị và tất cả các mầu sắc;
- "ngũ cốc phong đăng” thì nói lên một cách khái quát việc thu hoạch phong phú tất cả các thứ lương
thực dùng cho con người;
- ngoài ra tất cả các nội tạng trong cơ thể con người được gọi gộp là "ngũ tạng”;
- các dãy núi nổi tiếng nhất trong thiên hạ được gọi chung là "ngũ nhạc” .
- còn năm loại vật chất kim, mộc, thuỷ, hoả, thổ được gọi chung là "ngũ hành”, tức là chỉ nguồn gốc
của vạn vật trong trời đN
Còn các từ dùng chữ "thập" để nói lên ý toàn bộ trọn vẹn thì có:
- "thập toàn” (hoàn toàn trọn vẹn);
- "thập mỹ" (hoàn toàn tốt đẹp);
- "thập phân mãn ý” (mười phần vừa ý);
- "thập ác bất xá" (tất cả các điều ác đều không tha)...
Thật ra các sự vật mà các từ ngữ này biểu thị trên thực tế có số lượng vượt xa hơn "năm" và "mười"
nhiều, thế thì tại sao nói rằng nhân dân Trung Quốc thích dùng hai chữ "ngũ” và "thập” để nói lên sự
trọn vẹn đầy đủ? Điều này không tách rời khỏi tập quán của người đời xưa dùng các ngón tay trên hai
bàn tay để tính các con số.
Đời xưa con người sống trong các bộ lạc nguyên thủy còn chưa có văn tự, càng chưa có sự hiểu biết
về các con số. Muốn tính số người ta chỉ có thể dùng các ngón tay trên hai bàn tay của mình để so
sánh, sau khi lần lượt so sánh hết ngón tay của mình rồi thì không còn có cách nào đếm thêm nữa, một
bàn tay thì có năm ngón tay, hai bàn tay thì có mười ngón tay, vì thế sau đã đếm đến năm và đến mười
rồi thì coi là trọn vẹn nhất, đầy đủ nhất. Thí dụ sau khi đi săn trở về người ta giơ hai bàn tay ra để nói
với những người khác rằng mình đã săn được và mang về bao nhiêu vật săn, mọi người trông thấy thế
rất vui mừng phấn khởi. Trên thực tế các con vật mà những người đi săn mang về thường có thể là
nhiều hơn 10, nhưng họ vẫn chỉ có thể dùng hai bàn tay để biểu thị vì đó là con số lớn nhất mà người
ta có thể biểu đạt.
Như vậy năm và mười tự nhiên trở thành những con số trọn vẹn
Về sau văn hóa dần dần phát triển, người ta đã có văn tự và kiến thức về số học, nhưng cái tập quán
dùng năm và mười để nói lên ý toàn bộ trọn vẹn thì vẫn cứ được lưu truyền từ đời này qua đời khác.
HÀN QUAN TRỊ
