Tại sao mặt tiền các kiến trúc cổ Trung Quốc thường có một đôi sư
tử đá?
Trong số các di vật văn hóa thời cổ đại khai quật được ở Trung Quốc, dù là đồ ngọc, đồ gốm, đồ đất
nung, đồ đồng thau, hay các bức vẽ, các bức khắc trên đá, chúng ta thấy các động vật được thể hiện
chỉ có hổ, dê, chim, cá, bò, lợn, hạc, hươu .. Tất nhiên còn có rồng là con vật do người ta tưởng tượng
ra, nhưng hình như không di vật nào có hình sư tử.
Nguyên nhân của việc này rất đơn giản. Trung Quốc thời cổ không có sư tử, người ta chưa biết đến sư
tử, vì thế không thể khắc họa hình sư tử trong các tác phẩm. nghệ thuật.
Quê hương của sư tử là những vùng nhiệt đới ở Châu Phi, Ấn Độ... Sư tử Trung Quốc chỉ có từ khi
Hán Vũ Đế sai Trương Khiên đi sứ Tây Vực, được vua Tây Vực tặng sư tử như một món lễ vật quý
báu để đưa về Trung Quốc.
Khoảng năm 125 sau Công nguyên, hoàng đế thứ bảy của nhà Đông Hán là Thuận Đế Lưu Bảo lên
ngôi. Quốc vương Sơ Lặc đất Tây Vực sai sứ đem tới Lạc Dương tặng Thuận Đế một cặp sư tử. Vị
hoàng đế trẻ tuổi này rất thích nên đã di chiếu lại rằng: sau khi trẫm băng hà, các khanh hãy dùng cặp
sư tử này để canh lăng mộ cho trẫm. Khi Thuận Đế Lưu Bảo qua đời, vì không có sư tử thật nên người
ta phải nghĩ ra cách tạc sư tử đá đặt ở trước lăng. Về sau, các quan to quyền quý cũng bắt chước tạc
sư tử đá đNnh lăng mộ cho người chết.
Tượng sư tử đá cũng có thế uy nghiêm, mạnh mẽ và đầy sức sống, đặc biệt khi được tạc trong tư thế
quỳ, hai chân trước duỗi, hai chân sau gập, ngực ưỡn, bụng thót, cổ có mảng lông xoăn, khắp mình bắp
thịt nổi cuồn cuộn - tất cả tập trung thể hiện vẻ dũng mãnh và sức mạnh của con sư tử. Hình tượng này
cũng biểu hiện một cách khái quát thế giới nội tâm và sự tìm kiếm về tinh thần của người thợ tạc hình
sư tử.
Những người thợ thông minh thời cổ Trung Quốc, trong những trường hợp khác nhau, đã tạc ra được
những con sư tử với trăm ngàn tư thái khác nhau. Về sau chức năng của sư tử đá đã từ chỗ bảo vệ
người chết ở trước lăng mộ đã chuyển thành khả năng xua đuổi tà ma, tiêu trừ tai họa. Vì thế sư tử lại
còn được bầy ở trước các công trình kiến trúc tôn giáo như chùa chiền, miếu mạo, hang đá. Ngoài ra
chúng còn xuất hiện như những trang trí thể hiện sự tốt lành ở trước các công trình kiến trúc như cầu,
từ đường, cung điện, trong số đó nổi tiếng nhất có đôi sư tử đá trước Thiên An Môn Bắc Kinh. Thủ
pháp điêu khắc của cặp sư tử này theo lối tả thực tương đối hình tượng tinh vi, uy vũ hùng tráng, khí
thế đằng đằng, do đó rất được người xem ưa thích.
TỪ DỤC AN - QUÁCH CẢNH PHONG
