Tại sao ngày đầu năm gọi là "Nguyên đán"?
Hiện nay ở Trung Quốc ngày mồng một tháng Giêng dương lịch hàng năm được gọi là ngày Nguyên
đán. Trong tiếng Hán, chữ “nguyên” nghĩa là bắt đầu, tức là thứ nhất, còn chữ "đán" nghĩa là một ngày
hoặc buổi sáng. Hai chữ này được ghép lại với nhau thì dùng để chỉ ngày đầu tiên trong một năm.
Thời gian trái đất xoay quanh mặt trời được một vòng theo phương pháp làm lịch gọi là một năm.
Song sự vận chuyển của trái đất quanh mặt trời không có điểm đầu và điểm cuối cố định, vì thế điểm
đầu và điểm cuối của một năm là do con người quy định. Do đó các phương pháp làm lịch không
thống nhất.
Ở Trung Quốc, theo truyền thuyết thì cái tên gọi "Nguyên đán” có nguồn gốc từ một vị hoàng đế trong
Tam hoàng Ngũ đế có tên là Chuyên Húc. Chuyên Húc lấy tháng Giêng nông lịch là Nguyên và ngày
mồng một là Đán.
Về sau, cótriều đại lại thay đổi nhật kì của ngày Nguyên đán. Chẳng hạn nhà Hạ lấy ngày mồng một
tháng Mười Hai là Nguyên đán, nhà Thương lấy ngày mồng một tháng Mười Hai là Nguyên đán.
Nhà Chu lấy ngày mồng một tháng Mười một làm Nguyên đán, nhưng đến đời Hán Vũ Đế lại quy định
lấy ngày mồng một tháng Giêng là Nguyên đán, rồi từ đó đến nay, trải qua các thời đại, nhật kì của
ngày Nguyên đán không còn thay đổi nữa.
Từ sau cách mạng Tân Hợi, người Trung Quốc chuyển sang dùng Công lịch và ngày Nguyên đán âm
lịch được đổi tên là Xuân tiết (ngày tết xuân), còn ngày mồng một tháng giêng của lịch mới thì được
gọi là Tân niên (ngày năm mới).
Năm 1949, Hội nghị Toàn thể khoá I Hội nghị Nhân dân Chính trị Hiệp thương Trung Quốc đã thông
qua việc sử dụng "cách ghi năm theo Công nguyên" và chính thức quy định ngày mồng một tháng
Giêng Công lịch là ngày Nguyên đán.
Ngày nay, nhiều quốc gia áp dụng Công lịch đều lấy ngày mồng một tháng Giêng làm ngày Nguyên
đán, nhưng vẫn còn có một số quốc gia và dân tộc, do phương pháp làm lịch dựa theo những tín
ngưỡng tôn giáo, phong tục tập quán, khí hậu các mùa... không đồng nhất, cho nên nhật kì ngày Nguyên
đán của mỗi năm được định ra không như nhau. Thí dụ nhân dân Ai Cập lấy ngày nước sông Nin bắt
đầu dâng lên làm ngày Nguyên đán.
TRƯƠNG LƯƠNG NHẤT
