Tại sao ở Tây Hồ có đê họ Tô?
Đê họ Tô ở Tây Hồ, cái tên của nó có liên quan tới Tô Đông Pha. Tô Đông Pha là nhà thơ lớn nổi
tiếng trong thời kì Bắc Tống. Suốt cuộc đời ông, về chính trị thì ông không đắc chí, còn đời sống lại
không được ổn định. Vì thế chỉ còn có thể viết những bài thơ, bài từ để gửi gắm tình cảm của mình
vào trong đó.
Sau khi bị giáng chức quan, ông đến ở Hoàng Châu, phải đi thuyền tới Xích Bích và đã viết được một
bài thơ hết sức nổi tiếng. Trong bài thơ có một ý như thế này:
Nước sông Trường Giang cuồn cuộn chảy về đông,
Bao nhiêu anh hùng hào kiệt đã xuất hiện trên một dải sơn hà mỹ lệ,
Bao nhiêu anh hùng của muôn đời đã bị những ngọn sóng lịch sử cuốn trôi.
Hôm nay ta lại đi chơi ở nơi đất cũ,
Các vị anh hùng ấy nhất định sẽ cười ta
Chỉ làm một việc mà cũng chẳng thành.
Tóc đã bạc trắng cả mái đầu.
Đời con người bất quá như một giấc mộng,
Chẳng bằng cứ mở lòng mở dạ uống cho sảng khoái,
Đổ rượu xuống sông mà tế trăng sáng.
Bài thơ này đã viết ra để tỏ lòng ngưỡng mộ của ông tới các vị anh hùng, nhưng đồng thời cũng nói lên
cái tâm tình của ông tiếc không còn có cách nào để báo đền ơn nước.
Tô Đông Pha uyên bác và đa tài nhưng không được trọng dụng. Tuy nhiên đến nơi nào ông cũng đem
hết sức mình làm việc tốt cho nhân dân. Trong thời gian ông nhiệm chức ở Hàn Châu, vì dưới Tây Hồ
đã tích tụ nhiều cát, lòng hồ bị nâng cao. Những đợt trời mưa to, nước sông thường tràn lên bờ ngập
cả đường xá nhà cửa. Tô Đông Pha bèn quyết định nạo vét Tây Hồ. Dưới sự lãnh đạo của ông, công
trình nạo vét Tây Hồ đã được hoàn thành, người ta đã đem lượng đất bùn đào dưới lòng hồ lên đắp
thành một con đê. Con đê này chạy từ Nam đến Bắc dài 2,5 kilômet. Trên đê trồng dương và liễu,
ngoài ra còn dựng sáu cái cầu đá hình vòng cung và để tưởng nhớ công đức của Tô Đông Pha người ta
đã mệnh danh con đê này là "Tô Đê" (đê họ Tô).
Cho đến nay đê họ Tô vẫn còn là một phong cảnh bất hủ, một trong mười cảnh đẹp của Tây Hồ. Người
ta lại còn đặt cho nó một cái tên tao nhã nữa là "Tô Đê Xuân Hiểu".
TỪ CỐC AN - QUÁCH CẢNH PHONG
