Tổng tư lệnh tối cao không dung thứ một sai sót nào, dù là nhỏ nhất, trong
báo cáo và cũng không dung thứ kiểu tô hồng thực tế và đã nghiêm khắc
trừng phạt những ai làm như vậy. Tôi còn nhớ rõ: hồi tháng Mười một 1943,
đồng chí tham mưu trưởng phương diện quân U-crai-na 1 đã bị cách chức vì
không báo cáo việc địch đã chiếm một vùng dân cư quan trọng, vì hy vọng
sau này sẽ đánh chiếm lại được.
Đương nhiên là khi báo cáo ở Đại bản doanh, chúng tôi rất chú ý tới cách
diễn đạt. Chúng tôi tự quy định cho mình một nguyên tắc là không bao giờ
báo cáo những việc chưa được kiểm tra lại hay còn nghi ngờ, mà những sự
việc ấy lại có khá nhiều. Trong các báo cáo thường hay nhắc tới câu: “Bộ
đội ta đã đột nhập điểm N”, hoặc “Bộ đội ta đang giữ vững ngoại vi điểm
X”. Trong những trường hợp này, nên báo cáo Tổng tư lệnh tối cao: “Bộ đội
ta đang tiến hành chiến đấu vì điểm N hoặc điểm X”.
Những báo cáo của Bộ tổng tham mưu trong Đại bản doanh đều tuân theo
một chế độ chặt chẽ. Khi được lệnh triệu tập bằng dây nói, chúng tôi lên ô-
tô, đi qua thành phố Mát-xcơ-va vắng vẻ tới điện Crem-li, hoặc tới “Bli-giơ-
nhi-a” – nhà riêng của Xta-lin ở Cun-xê-vô. Bao giờ xe chúng tôi cũng vào
điện Crem-li qua cổng lớn Bô-rô-vít-xki, vòng qua ngôi nhà của Xô-viêt tối
cao Liên Xô trên quảng trường I-va-nôp-xcai-a, rồi quặt vào cái gọi là “góc
con”, nơi có phòng ở và văn phòng của I. V. Xta-lin. Qua phòng làm việc
của đồng chí Pô-xcri-ô-bư-sép, chúng tôi đi vào gian nhà nhỏ của đồng chí
phụ trách bảo vệ Tổng tư lệnh tối cao và cuối cùng tới chính gian buồng của
người.
Chiếc bàn hình chữ nhật dài kê bên trái phòng làm việc, chỗ có trần cuốn
vòm và tường viền gỗ sồi bóng. Chúng tôi mở bản đồ đặt trên chiếc bàn ấy
và báo cáo theo bản đồ tình hình từng phương diện quân một, bắt đầu từ nơi
nào đang có những sự kiện chủ yếu. Chúng tôi không sử dụng đến bất kỳ
một bản ghi chép chuẩn bị trước nào cả. Chúng tôi thuộc lòng tình huống và
mọi tình huống đều được phản ánh trên bản đồ.
Phía sau bàn, tại một góc nhà, có đặt một quả địa cầu lớn. Song, phải nói
là có đến hàng trăm lần tôi lui tới căn phòng này, nhưng không bao giờ thấy
