Những Chỉ thị này thường làm ngay trong Đại bản doanh. Xta-lin đọc, tôi
ghi. Sau đó, đồng chí bắt đọc to toàn văn và có gì lại bổ sung thêm. Những
văn kiện ấy, theo lệ thường, không đưa đánh máy, mà đưa thẳng bản chính
tới trung tâm thông tin ở cách đấy không xa và truyền đạt ngay cho các
phương diện quân.
Trong lúc này, chúng tôi mở hồ sơ xanh sẫm ra và báo cáo về những yêu
cầu của các phương diện quân. Những yêu cầu ấy chủ yếu đề cập đến việc
xin bổ sung quân số, xin cung cấp vũ khí, khí tài, nhiên liệu. Đương nhiên,
Bộ tổng tham mưu đều đã sơ bộ nghiên cứu trước mọi yêu cầu trên cùng với
các đổng chí tư lệnh quân chủng và binh chủng.
Báo cáo xong, chúng tôi ra về lúc 3-4 giờ sáng.
Đôi khi phải đến báo cáo ở Đại bản doanh hai lần trong một ngày đêm.
Không ai có thể thay đổi chế độ làm việc chặt chẽ của Bộ tổng tham mưu
do Xta-lin quy định. Khối lượng công tác rất lớn trong Bộ tổng tham mưu,
cùng với tính chất cấp bách của nó làm cho công tác ở đây luôn khẩn
trương, căng thẳng. Chúng tôi làm việc đến cùng, vì biết trước rằng chỉ một
sai lầm nhỏ cũng bị kỷ luật nghiêm khắc. Không phải ai cũng đã có thể chịu
đựng được nhịp điệu làm việc khẩn trương và căng thẳng ấy, một số đồng
chí đã mắc bệnh suy nhược thần kinh và đau tim kéo dài. Ngay sau khi kết
thúc chiến tranh, nhiều người không tiếp tục phục vụ được đến hết hạn tuổi
quy định và đã chuyển sang ngạch dự bị.
Tôi cần nói thêm rằng chế độ làm việc thời chiến trong Bộ tổng tham mưu
đã được giữ hầu như không đổi cho đến lúc Xta-lin mất: chúng tôi vẫn kết
thúc ngày lao động của mình vào lúc 3-4 giờ sáng như cũ và đến 10-11 giờ
lại có mặt tại vị trí công tác.
Đã thành lệ là khi nói đến lao động trí óc, sáng tạo, người ta thường nghĩ
ngay đến những cán bộ văn học, nghệ thuật, đôi khi nghĩ đến những cán bộ
kỹ thuật và hầu như không bao giờ nghĩ đến những quân nhân cả.
Ấy thế mà công tác quân sự cũng đòi hỏi phải có nguồn cảm hứng sáng
tạo và trí lực phát triển cao. So với các nhà chuyên môn khác, có lúc quân
