Chúng tôi chưa biết được chắc là bọn hiếu chiến Nhật thấy tình trạng thất
bại không sao tránh khỏi của quân đội Hít le, liệu có từ bỏ âm mưu tiến công
vào Liên Xô không. Khả năng chúng tập kích ta vẫn chưa hoàn toàn bị loại
trừ. Vì có thể là tình hình khó khăn của nước Đức phát-xít sẽ thúc đẩy nước
đồng minh châu Á của nó hoạt động, nhằm phục vụ cho lợi ích chung.
Những lực lượng lớn lục quân Nhật bố trí dọc biên giới quốc gia Liên Xô,
những căn cứ không quân và hải quân Nhật đặt ở gần lãnh thổ Liên Xô, cho
phép bọn quân phiệt quá khích có thể đột kích vào những mục tiêu và những
đơn vị quân đội quan trọng của ta, gây nên những hậu quả rất nặng nề cho
ta. Do đó, ta rút ra kết luận là kế hoạch chiến tranh ở Viễn Đông nhất thiết
phải có dự kiến đánh bại cuộc đột kích bất ngờ này.
Quá trình diễn biến của những sự kiện sau này mới cho thấy là các Lực
lượng vũ trang Liên Xô không cần thiết phải tiến hành phòng ngự. Song,
trước đây nhiệm vụ phòng ngự đã giao cho bộ đội, hệ thống phòng ngự đã
được xây dựng, và những nguồn tư liệu hiện còn đã phản ánh đặc điểm đó
trong những dự kiến chiến dịch – chiến lược hồi ấy của Bộ tổng tham mưu.
Kế hoạch hành động của Nhật trong trường hợp bị ta tấn công chưa thật
rõ ràng lằm. Thành phấn chủ yếu của các lực lượng vũ trang Nhật là hải
quân và lục quân. Không quân Nhật so với ta thì tương đối yếu. Tình hình
các tập đoàn lục quân và hải quân chủ yếu của chúng có thể cho phép chúng
phối hợp nhiều mặt với nhau. Tình hình đó cũng đòi hỏi ta phải phân tích để
xây dựng kế hoạch hành động của mình cho thật hợp lý.
Lục quân Nhật bị phân tán. Ở Trung Quốc, chúng bố trí phần lớn thành
những cụm quân trên khắp lãnh thổ của đất nước rộng lớn này. Ở Đông
Dương, quan sát kỹ cũng thấy hình thái tương tự như vậy. Nhưng bố trí bị
phân tán nhiều nhất là những lực lượng quân Nhật ở các đảo trên biển phía
nam: địa hình ở đây không những bị các hải dương chia cắt, mà ngay trên
đất liền cũng bị vướng nhiều núi non, rừng rậm.
Tập đoàn lục quân lớn cùng những tiềm lực dự bị chủ yếu của chúng còn
đóng trên lãnh thổ ở chính quốc Nhật. Những lực lượng chủ yếu của hải
quân và không quân cũng đặt căn cứ tại đây. Các nước Đồng minh của ta