Tôi bèn thử nghiệm: tôi gọi Dedov và cho anh ta xem bức tranh. Anh ta chỉ
nói: “ôi, anh bạn” và phẩy tay. Dedov ngồi ngắm nghía nửa tiếng, sau đó
lẳng lặng chia tay rồi bỏ đi. Hình như có tác động... Nhưng anh ấy dù sao
cũng vẫn là họa sĩ.
Rồi tôi cũng ngồi trước bức tranh của mình, và nó tác động đến tôi. Tôi
ngắm nhìn và không thể rời mắt khỏi nó, cảm nhận được cái thân hình mệt
mỏi đó. Thậm chí đôi khi tôi nghe thấy tiếng búa đập... Tôi sẽ phát điên vì
nó mất. Cần phải đem treo nó.
Giá vẽ và bức tranh đã được phủ vải che, nhưng tôi vẫn cứ ngồi trước nó,
nghĩ ngợi mãi về cái điều mơ hồ nhưng kinh khủng đang giày vò tôi. Mặt
trời đang lặn và một dải nắng vàng chiếu xiên khoan qua những tấm cửa
kính ám bụi lên giá vẽ treo tấm tranh. Trông y như một hình người. Y như
là Thổ thần trong “Faust” mà các nghệ sĩ người Đức đã diễn tả.
...Wer ruft mich?[2]
[2] Tiếng Đức: Ai gọi tôi? (ND).
Ai gọi ngươi ư? Ta, chính ta đã tạo ra ngươi ở đây. Ta gọi ngươi ra, nhưng
không phải từ một “vũ trụ” nào đó, mà từ cái nồi hơi ngột ngạt tối tăm, để
ngươi làm cái đám đông sạch sẽ, béo mượt đáng ghét đó phải kinh hãi vì bộ
dạng của ngươi. Hãy tới đi, kẻ đã bị sức mạnh quyền năng của ta xiềng vào
mặt vải, hãy từ đó mà nhìn vào những kẻ khoác áo đuôi tôm và áo đuôi dài,
rồi hét lên với họ: Tôi là ung nhọt đang lan ra! Hãy đánh vào tim họ, làm họ
mất ngủ! Hãy vươn dậy trước mắt họ như một bóng ma! Hãy giết chết sự
bình yên của họ, như ngươi đã giết chết sự bình yên của ta...
Nhưng dường như chẳng phải thế!.. Bức tranh hoàn tất, được lồng trong
khung mạ vàng, hai người gác cửa sẽ đội nó lên đầu mang đến học viện để
triển lãm. Rồi nó sẽ đứng giữa những “giữa trưa”, những “hoàng hôn”, bên
cạnh “cô bé với con mèo”, không xa một bức khác rộng ba xagien với nhan
đề “Ivan Hung đế đâm cây trượng vào chân Vaska Shibanov”[3]. Không thể
nói người ta không xem nó. Họ sẽ xem, và thậm chí còn khen ngợi. Các họa
