Hiệp định Genève ra đời, chấm dứt cuộc chiến tranh đầu tiên tại
Đông Dương bằng cách chia đôi nước Việt Nam ra làm hai, lấy vĩ tuyến
mười bảy làm ranh giới nhường miền Bắc cho Cộng Sản và miền Nam cho
Pháp. Các phái đoàn tham dự hội nghị đều đồng ý việc phân chia lãnh thổ
này chỉ là vấn đề tạm thời mà thôi, để hai năm sau đó sẽ có một cuộc tổng
tuyển cử nhằm thống nhứt lại đất nước. Nhưng Hoa Kỳ đã cương quyết
không nhượng bộ thềm một tấc đất nào cho Cộng Sản nữa sau trận chiến
tranh tại Đại Hàn, cho nên tại bàn hội nghị ở Genève, Hoa Kỳ đã không ký
vào bản hiệp định này và Washington đã thúc bách Tổng Thống Ngô Đình
Diệm của miền Nam từ chối việc tổng tuyển cử. Lúc bấy giờ Nga Xô và
Trung Cộng đồng nhận thấy việc tổng tuyển cử không cần thiết cho mục
tiêu của họ nên hai quốc gia này cũng không phản đối gì. Từ đó chính phủ
Sài Gòn coi lằn ranh giới ở vĩ tuyến 17 là biên giới của hai quốc gia và từ
chối hợp tác với Hà Nội trong việc tổ chức tổng tuyển cử mà theo đà thuận
lợi lúc bấy giờ chắc chắn sẽ đưa Hồ Chí Minh lên cầm quyền với công
trạng của ông ta đánh đuổi được quân Pháp.
Từ khi Hồ Chí Minh từ vùng núi thượng du Bắc Việt tràn xuống, đến
khi hiệp định Genève ra đời thì có non một triệu người Công giáo tại miền
Bắc đã theo lực lượng Pháp rút về miền Nam. Trong khi đó thì các thành
phần ủng hộ Hồ Chí Minh tại miền Nam lục tục tập kết kéo về Bắc, và sự di
dân ngược chiều này đã cho thấy rõ ràng cái quan niệm chống đối và khai
trừ Cộng sản của dân chúng một cách rất rõ rệt. Năm năm sau đó, Cộng
Sản Bắc Việt với sự mệt mỏi vì cuộc chiến vừa qua, giờ đã củng cố lại được
lực lượng và quy luật của họ ở miền Bắc. Cùng lúc này thì tại miền Nam,
Tổng Thống Ngô Đình Diệm cũng dẩy các nỗ lực tương tự, và mặc dù Hoa
Kỳ đã ồ ạt viện trợ kinh tế và quân sự cho Sài Gòn, nhưng chính phủ miền
Nam càng ngày càng quá khích và đã không chiếm được đại đa số lòng dân
tại đây.
