M
Chương 19
NHỮNG BIỆN PHÁP ĐẦU TIÊN
NHẰM THIẾT LẬP HỆ THỐNG
THUỘC ĐỊA
ặ
c dầu lãnh tụ là Hàm Nghi đã bị bắt, cuộc kháng chiến
của người Việt Nam vẫn cứ tiếp tục. Cuộc kháng chiến này,
đối với các nhà chức trách Pháp, không những chỉ là một
niềm lo âu lớn về chính trị, mà nó còn tạo cho chánh phủ bảo hộ
nhiều khó khăn tài chính lớn. Vấn đề giữ gìn những đất đai chinh
phục được cũng tốn kém ngang hàng với việc chinh phục đất đai.
Từ năm 1860 đến 1895, tổng chi phí lên đến 750 triệu francs
vàng. Riêng năm 1888, phải chi 35 triệu francs vàng cho quân đội và
10 triệu cho hải quân. Ai chịu các khoản chi phí này? Trước sự phản
đối của phe cực tả và cả phe hữu, sự chi viện của chính quốc ngày
càng trở nên bấp bênh. Vậy là chính Việt Nam sẽ phải gánh lấy chi
phí của chế độ mới, ngoài ra còn phải đóng góp vào cho ngân khố
chính quốc nữa.
Được cử sang làm Thống sứ Bắc kỳ, Paul Bert huy động hết khả
năng mình để đối phó với những món chi tiêu của nước thuộc địa,
ngoài ra còn phải biến nước thuộc địa thành một nguồn trực tiếp
làm lợi cho chính quốc. Bắt đầu, ông ta tăng thuế thân lên gấp
ba lần, thuế ruộng đất lên 50%. Tổng số thuế trực thu đã tăng từ
