Chương 16. Tất cả trăng trong một trăng
Câu hỏi thứ nhất
Osho ơi, tôi không thể hiểu được triết học của thiền. Tôi phải làm gì
để hiểu nó?
Baula,
Thiền không là triết học chút nào. Tiếp cận tới Thiền dường như nó
là triết học là bắt đầu theo cách sai ngay từ chính ban đầu. Triết học
là cái gì đó của tâm trí; Thiền là bên ngoài tâm trí toàn bộ. Thiền là
quá trình đi lên trên tâm trí, xa khỏi tâm trí; nó là quá trình siêu việt,
quá trình đi qua tâm trí. Bạn không thể hiểu được nó bằng tâm trí;
tâm trí không vận hành trong nó.
Thiền là trạng thái của vô trí; điều đó phải được nhớ. Nó không phải
là Vedanta. Vedanta là triết học; bạn có thể hiểu được nó hoàn toàn
rõ. Thiền thậm chí không là Phật giáo; Phật giáo cũng là triết học.
Thiền là việc nở hoa rất hiếm hoi - nó là một trong những điều kì lạ
nhất đã từng xảy ra trong lịch sử tâm thức - nó là sự gặp gỡ của
kinh nghiệm của Phật và kinh nghiệm của Lão Tử. Phật, sau rốt, đã
là một phần của di sản kế thừa của Ấn Độ: ông ấy nói ngôn ngữ của
triết học; ông ấy là hoàn toàn rõ ràng, bạn có thể hiểu ông ấy. Thực
ra, ông ấy đã tránh mọi câu hỏi siêu hình; ông ấy là rất đơn giản, rõ
ràng, logic. Nhưng kinh nghiệm của ông ấy đã không phải là của tâm
trí. Ông ấy đã cố phá huỷ triết lí của bạn bằng việc cho bạn triết học
phủ định. Cũng như bạn có thể lấy chiếc gai ra khỏi chân bạn bằng
chiếc gai khác, nỗ lực của Phật là để lấy triết học ra khỏi tâm trí bạn
bằng triết học khác. Một khi chiếc gai đầu đã được lấy ra, cả hai
chiếc gai có thể bị vứt đi và bạn sẽ ở ngoài tâm trí.
Nhưng khi giáo huấn của Phật lan tới Trung Quốc một điều cực kì
đẹp đã xảy ra: việc lai chéo đã xảy ra. Ở Trung Quốc, Lão Tử đã
trao kinh nghiệm của ông ấy về Đạo theo cách phi triết lí toàn bộ,
theo cách rất ngớ ngẩn, theo cách rất phi logic. Nhưng khi thiền
nhân Phật giáo, nhà huyền bí Phật giáo, gặp nhà huyền bí Đạo, họ
lập tức có thể hiểu lẫn nhau từ tâm qua tâm, không từ tâm trí qua
tâm trí. Họ có thể cảm thấy cùng rung động, họ có thể thấy rằng
