tắ xã hộ, sẽbịbóp chế trong máu và trong hành đ?ng liề lĩh; nhưg khi mà sựđi nghèo sả sinh ra lý tính, còn lý
tính chính trịcủ ngư?i Đ?c lạ phát hiệ ra gố rễcủ sựđi nghèo xã hộ, thì bấ giờcảở Đ?c nhữg sựkiệ này cũg
sẽđ?ợ xem là nhữg triệ chứg củ mộ cuộ cách mạg vĩđ?i nào đ".
Trư?c hế "Ngư?i Phổ hãy cho phép chúng tôi có mộ nhậ xét có tính cách tu
từhọ. Phả đ? củ ông ta chư hoàn chỉh. Nử đ?u nói: “hi mà sựđi nghèo sả sinh ra lý
tính", còn nử thứhai: "còn lý tính chính trịlạ phát hiệ ra gố rễcủ sựđi nghèo xã
hộ". Lý tính đ?n giả củ nử thứnhấ trong phả đ? trởthành lý tính chính trịtrong nử
thứhai củ phả đ?, cũg nhưsựđi nghèo giả đ?n trong nử đ?u củ phả đ? trởthành
sựđi nghèo xã hộ ở nử cuố củ phả đ?. Vì sao bậ thầ vềvă phong củ chúng ta lạ
xây dựg hai nử trong phả đ? củ mình mộ cách không cân đ?i như vậ? Tôi không
nghĩlà ông ta đ hiể rõ đề đ. Tôi muố giả thích cho ông ta hiể cái mà bả năg đng
đ?n củ ông đ gợ cho ông ta. Nế như "Ngư?i Phổ viế: "Khi mà sựđi nghèo xã hộ sả
sinh ra ]ý tính chính trị còn lý tính chính trịlạ phát hiệ ra gố rễcủ sựđi nghèo xã
hộ", - thì bấ kỳđ?c giảvô tư nào cũg sẽthấ tính chấ phi lý củ phả đ? này. Đ?c
giảtrư?c hế sẽtựhỏ: tạ sao tác giảvô danh lạ không đ?i chiế lý tính xã hộ vớ sựđi
nghèo xã hộ, không đ?i chiế lý tính chính trịvớ sựđi nghèo chính trị như phép lô-
gích giả đ?n nhấ đi hỏ? Và bây giờthì xin sang thự chấ củ vấ đ? !
Ý kiế cho rằg sựđi nghèo xã hộ sả sinh ra lý tính chính trịsai đ?n mứ là lờ
khẳg đ?nh ngư?c lạ thì đng: hạh phúc xã hộ sả sinh ra lý tính chính trị Lý tính
chính trịlà nhà duy linh, và nó đ?n vớ kẻnào đ có mộ chút gì đ?y, kẻnào sốg
không tồ lắ ở trên đ?i này. Mờ "Ngư?i Phổ củ chúng ta hãy nghe lờ mộ nhà kinh
tếPháp - ông Mi-xen Sơva-li-ê - nói vềvấ đ? này:
“ào nă 1789, khi giai cấ tư sả vùng dậ, thì đ?i vớ nó, chỉthiế có sựtham gia vào việ quả lý đ?t nư?c đ? đ?ợ
tựdo. Đ?i vớ nó, giả phóng bao hàm ở chỗlà làm sao giành giậ đ?ợ quyề lãnh đ?o nhữg công việ xã hộ, nhữg
chứ vụtố cao vềdân sự quân sự và tôn giáo từnhữg bàn tay đ?c quyề đ?c chiế nhữg chứ vụnày. Giàu có và có
vă hóa, có khảnăg tồ tạ hoàn toàn đ?c lậ và tựquả lý công việ củ mình, giai cấ tư sả muố thoát khỏ chếđ? đ?c
đán"
110
.
Chúng tôi đ chỉcho "Ngư?i Phổ thấ rằg lý tính chính trịkhông thểphát hiệ ra
nguồ gố củ sựđi nghèo xã hộ như thếnào. Chỉcòn nói thêm mộ lờ nữ vềquan để
củ ông ta đ?i vớ vấ đ? này. Lý tính chính trịở mộ dân tộ nào đ càng phát triể và
mởrộg thì giai cấ vô sả càng lãng phí sứ lự mình vào nhữg cuộ nổ dậ liề lĩh, vô
ích và bịbóp nghẹ trong máu - ít ra cũg ở giai đạ đ?u củ phong trào. Suy
nghĩtrong khuôn khổchính trị giai cấ vô sả coi ý chí và mọ thủđạ giúp cho công
