khở đ?u ở Đ?c. Ông ta không làm thế Và bở vậ, lậ luậ củ ông ta quy lạ thành
nhữg đề tầ thư?ng đ?i loạ như công nghiệ ở Đ?c chư đ?ợ phát triể như ở Anh,
hoặ là phong trào ởgiai đạ phát triể đ?u tiên củ nó không giốg như nhữg giai đạ
sau củ nó. Ông ta muố nói đ?n nhữg đ?c để củ phong trào công nhân Đ?c,
thếnhưg ông ta lạ chẳg hềđ? đ?ng đ?n đ? tài đ.
Nhưg cứcho rằg “gư?i Phổ? đ?ng trên quan để đng đ?n: lúc đ ông ta sẽthấ
rằg, không mộ cuộ nổ dậ nào củ công nhân Anh và Pháp lạ có đ?ợ tính cách lý
luậ và giác ngộnhưcuộ nổ dậ củ thợdệ Xi-lê-di.
Trư?c hế, xin hãy nhớtớ bài ca củ nhữg ngư?i thợdệ
109
, tiếg hô chiế đ?u dũg
cả ấ, trong đ không hềnhắ tớ tổấ, nhà máy, khu vự, nhưg trong đ giai cấ vô sả lớ
tiếg tuyên bốngay lậ tứ, vớ mộ sựdứ khoát lạlùng, mộ cách gay gắ, không nểnang
và mạh mẽrằg nó đ?i lậ vớ xã hộ tưhữ. Cuộ nổ dậ ở Xi-lê-di bắ đ?u đng bằg cái
mà nhữg cuộ nổ dậ củ công nhân Pháp và Anh kế thúc, - cụthểlà bằg việ nó ý thứ
đ?ợ bả chấ củ giai cấ vô sả. Bả thân tiế trình cuộ nổ dậ cũg mang nhữg nét củ sự
ưu việ này. Không nhữg máy móc - tứ là nhữg đ?i thủcủ công nhân - bịhủ hoạ,
mà cảnhữg sổ sách thư?ng mạ, nhữg vă kiệ vềquyề sởhữ cũg bịhủ hoạ. Trong khi
mọ phong trào khác đ?u chỉnhằ chốg lạ trư?c hế là bọ chủcác xí nghiệ công
nghiệ, chốg kẻthù rõ mặ, thì phong trào này lạ đ?ng thờ chốg cảbọ chủngân
hàng, chốg kẻthù giấ mặ. Cuố cùng, không mộ cuộ nổ dậ nào củ công nhân Anh
lạ đ?ợ tiế hành vớ mộ tinh thầ dũg cả, vớ sựsuy nghĩchín chắ và vớ ý chí kiên cư?
ng đ?n nhưvậ.
Còn vềtrình đ? vă hóa củ công nhân Đ?c nói chung, hoặ vềkhảnăg tiế thu vă
hóa củ họ thì tôi xin nhắ tớ nhữg tác phẩ thiên tài củ Vai-tlinh mà vềmặ lý luậ
thư?ng còn vư?t xa hơ cảPru-đng, dầ có thua kém ông này vềphư?ng pháp trình
bày nhưthếnào chăg nữ. Vớ nhữg triế gia, nhữg họ giảcủ nó, giai cấ tưsả tìm đu ra
đ?ợ mộ tác phẩ viế vềgiả phóng giai cấ tưsả - vềgiả phóng chính trị - ngõ hầ sánh
nổ cuố sách "Nhữg bả đ?m cho sựhài hòa và tựdo" củ Vai-tlinh? Chỉcầ so sánh
tính cách tầ thư?ng vô vịvà hèn nhát củ sách báo chính trịĐ?c vớ tác phẩ vă họ đ?
u tay vô song và xuấ sắ này củ công nhân Đ?c, chỉcầ so sánh đi giày trẻcon khổg
lồnày củ giai cấ vô sả vớ đi giày chính trịtí hon đ vẹ gót củ giai cấ tưsả Đ?c đ?
báo trư?c cho cô lọ lem Đ?c cái hình dáng củ chàng lự sĩtrong tư?ng lai. Phả thừ
nhậ rằg giai cấ vô sả Đ?c là nhà lý luậ củ giai cấ vô sả châu Âu, cũg giốg
nhưgiai cấ vô sả Anh là nhà kinh tếhọ củ nó, còn giai cấ vô sả Pháp là nhà chính
