Vậ chúng ta hãy giảđ?nh rằg đề "Ngư?i Phổ đ nói vềChính phủĐ?c và giai
cấ tư sả Đ?c, - vì giai cấ này tạ thành mộ bộphậ củ "xã hộ Đ?c", - là hoàn toàn có
că cứ Phả chăg bộphậ xã hộ này ở Đ?c lạ bấ lự hơ so vớ ở Anh và ởPháp? Phả
chăg có thểbấ lự hơ so vớ ở Anh chẳg hạ, nơ mà sựbấ lự đ đ?ợ đ? lên thành
hệthốg? Nế nhưgiờđy nhữg cuộ nổ dậ củ công nhân bùng ra khắ nư?c Anh thì
chúng ta sẽthấ rằg, giai cấ tư sả và chính phủở đ?y đ?ợ chuẩ bịcũg không tố hơ so
vớ phầ ba cuố thếkỷXVIII. Phươg tiệ duy nhấ củ họlà sứ mạh vậ chấ,
và vì sứ mạh vậ chấ này củ họgiả sút theo mứ lan rộg củ nạ bầ cùng và ý thứ giác
ngộcủ giai cấ vô sả, cho nên sựbấ lự củ Anh nhấ thiế phả tăg theo cấ sốnhân.
Cuố cùng, cho rằg giai cấ tư sả Đ?c hoàn toàn không hiể cái ý nghĩ phổbiế
củ cuộ nổ dậ ở Xi-lê-di, là không đng, thự tếlà không đng. Trong mộ loạ thành
phố thợcảcốlậ nhữg hiệ hộ chung vớ thợbạ. Tấ cảnhữg tờbáo thuộ phái tựdo ở Đ?
c, nhữg cơquan củ giai cấ tư sả tựdo, đ?u đ?y rẫ nhữg bài viế vềtổchứ lao đ?ng,
vềcả cách xã hộ, nhữg bài phê phán các đ?c quyề và cạh tranh v.v.. Tấ cảnhữg cái
đ là kế quảcủ phong trào công nhân. Nhữg tờbáo ở Tơria, ở A-khen, ở Khuên, ở
Vê-den, ở Man-hai-mơ ở Brê-xlap và ngay cảở Béc-lin, thư?ng đ?ng nhữg bài
hoàn toàn rõ ràng về các vấ đ? xã hộ, và từnhữg bài ấ "Ngư?i Phổ sẽcó thểrút ra
đ?ợ mộ đề gì đ bổích. Hơ thếnữ, trong nhữg thư tín từnư?c Đ?c gử đ, thư?ng
xuyên đ? lộsựngạ nhiên vềsựchốg đ?i yế ớ củ giai cấ tưsả đ?i vớ nhữg khuynh
hư?ng và tưtư?ng xã hộ.
"Ngư?i Phổ sẽphả đ?t câu hỏ ngư?c hẳ lạ, nế nhưông ta am hiể lịh sửphong
trào xã hộ hơ. Tạ sao đ?n cảgiai cấ tư sả Đ?c cũg coi sựđi nghèo cụ bộcó ý nghĩ
tư?ng đ?i phổbiế như vậ? Do đu mà giai cấ tư sả phát triể vềmặ chính trịlạ nổ giậ
và có thái đ? vô liêm sỉnhư thế và do đu mà giai cấ tư sả không phát triể vềmặ
chính trịlạ không chốg đ?i nhưvậ và có nhữg thiệ cả như vậ đ?i vớ giai cấ vô sả ?
Chúng ta hãy chuyể sang nhữg châm ngôn mà "Ngư?i Phổ, giốg nhưthánh
phán, đ nói vềcông nhân Đ?c.
"Dân nghèo Đ?c", - ông ta nói mộ cách hóm hỉh, "cũg không thông minh gì hơ nhữg ngư?i Đ?c nghèo,
nghĩ là họkhông thấ gì xa hơ cái tổấ củ họ cái nhà máy củ họ cái khu vự củ họ hồ chính trịsáng suố cho đ?n
nay vẫ chưa đ?ng tớ toàn bộvấ đ? này".
Đ? có thểđ?i chiế tình trạg chung củ công nhân Đ?c vớ tình trạg chung củ
công nhân Anh và Pháp, "Ngư?i Phổ ắ sẽphả so sánh hình thứ đ?u tiên củ phong
trào công nhân Anh và Pháp, so sánh bư?c đ?u củ nó, vớ phong trào chỉvừ mớ
