trò ấ ở Ve-xtơpha-li; ở đy, do lòng nhân
từ hay nói cho đng hơ là do sựnhu như?c
củ chính quyề
đ?a phư?ng, nên y đ đ?ợ thảra mà không bịtruy cứ nữ; và cuố cùng, y đ kế thúc
cuộ đ?i phóng đng củ y bằg cách diễ lạ toàn bộcái trò ấ mộ lầ nữ tạ En-bơphen-
đ?. Khi ngư?i ta phát hiệ ra nhữg trò trốg gì đ diễ ra tạ các cuộ tụhọ củ nhân vậ
cao quý này, thì mọ ngư?i đ?u đ?ng lên chốg lạ y và không ai còn muố biế đ?n y
nữ; tấ cảmọ ngư?i, từLi-băg đ?n Biể muố
11*
Trong kinh thánh gọ là Biể chế.
*
, tứ
là từnúi rừg Rít-tơxhau-den đ?n chiế đ?p vùng Don-boóc trên sông Vúp-pơ đ?u
xa lánh y.
Nhưg trung tâm thự sựcủ toàn bộphái kiề thành và củ chủnghĩ thầ bí là hộ cả
cách tôn giáo ở En-bơphen-đ?. Từxưa, hộ này nổ tiếg là triệ đ? theo tinh thầ củ đ?
o Can-vanh, nhưg mấ nă gầ đy, do việ bổnhiệ nhữg giáo sĩgiảnhân giảnghĩ nhấ -
hiệ ởđ đ?ng thờ mộ lúc có bố giáo sĩnhư vậ đng giảg đ?o - tinh thầ ấ đ trởthành
mộ sựcốchấ kỳquái nhấ và chẳg khác gì mấ vớ tinh thầ củ phái Giáo hoàng. Ở đ?
y, tạ các cuộ họ, ngư?i ta chính thứ xửtộ nhữg ngư?i tà đ?o; ở đ?y ngư?i ta lên án
hành đ?ng củ bấ kỳmộ ai không đ?n dựcuộ họ; ở đ?y ngư?i ta suy luậ như sau:
mộ ngư?i nào đ đ?c tiể thuyế, và mặ dầ nhan đ? cuố sách có ghi là "tiể thuyế Cơ
Đ?c giáo", nhưg mụ sư Crum-ma-khơvẫ cứtuyên bốnhữg cuố tiể thuyế ấ là sách
vô thầ, còn mộ ngư?i nào đ dư?ng như là mộ ngư?i kính thầ, nhưg hôm trư?c có
ngư?i thấ anh ta tạ mộ cuộ hòa nhạ, thếlà ngư?i ta chắ tay kinh hãi vì cái tộ lỗ chư
từg nghe thấ đ. Nế mộ ngư?i giảg đ?o nào đ nổ tiếg là mộ nhà duy lý (hễai dù là
hơ khác ý kiế vớ họmộ chút cũg đ?u bịgọ như thếcả, thì họchẳg đ? cho anh ta
yên, ngư?i ta theo dõi tỉmỉanh ta xem cái áo anh ta mặ có thậ là đn không, quầ củ
anh ta mặ có phả là màu sắ hoàn toàn chính thốg không; nế ngư?i ta thấ chiế áo
anh ta mặ lấ lánh màu xanh hoặ thấ anh ta mặ áo gi-lê củ kẻduy lý, thì thậ khổcho
anh ta! Nế mộ kẻnào tỏra không tin họ thuyế tiề đ?nh, thì ngư?i đ lậ tứ bịkế án
ngay là không tố hơ tín đ? Lu-the bao nhiêu, vì tín đ? Lu-the không khác gì tín đ?
Thiên chúa giáo mấ, mà tín đ? Thiên chúa giáo và nhữg kẻsùng bái ngẫ nhiên thì
vố đ bịnguyề rủ rồ. Nhưg nhữg kẻnói như thếlà nhữg ngư?i như thếnào? - Họ là
nhữg kẻdố nát, chư hẳ đ biế kinh thánh viế bằg tiếg gì - tiếg Trung Hoa, tiếg Do
Thái hay là tiếg Hy Lạ, - nhưg họlạ bình phẩ tấ cả dù là đng chỗhay không đng
chỗ că cứtheo nhữg lờ củ mộ nhà truyề đ?o nào đ đ đ?ợ thừ nhậ vĩh viễ là chính
thốg.
