TÔ-MáT CáC-LAi-LƠ "Quá khứ và hiệ Tạ".
LUÂN Đn, 1843
11*
"Past and present" by Thomas Carlyle. London, 1843.
*
Trong rấ nhiề nhữg cuố sách dày và nhữg tậ sách mỏg xuấ hiệ nă ngoái
ởAnh đ? mua vui và giáo huấ cho "xã hộ có họ thứ", tác phẩ nói trên là tác phẩ
duy nhấ đng đ?c. Tấ cảnhữg bộtiể thuyế gồ nhiề tậ đ, vớ nhữg tình tiế buồ thả và
hài hư?c củ chúng, tấ cảnhữg cuố sách bình luậ có tính cách giáo huấ và sùng đ?
o, có tính chấ họ giảvà phi họ giảđ vềkinh thánh, - mà tiể thuyế và sách giáo huấ
là hai món hàng bán chạ nhấ trong vă phẩ Anh, - tấ cảnhữg thứđ, bạ có thểyên trí
bỏqua không đ?c tớ. Có thểlà bạ sẽbắ gặ mộ vài cuố sách vềđ?a chấ hoặ kinh tế
lịh sửhoặ toán họ, trong đ có chứ đ?ng mộ chút gì mớ, nhưg đ là nhữg cái cầ
nghiên cứ, chứ không phả đ?c, tấ cảnhữg cái đ là khoa họ chuyên môn khô khan,
là nhữg tậ bách thả đ phơ khô, là nhữg cây cỏmà gố rễtừlâu đ tách khỏ cái miếg
đ?t con ngườ nói chung đ cung cấ thứ ă cho chúng. Trong tấ cảnhữg vă phẩ đ - dù
bạ có bớ tìm nhưthếnào chăg nữ - cuố sách củ Các-lai-lơvẫ là cuố sách duy nhấ
làm rung đ?ng sợ tơlòng củ con ngườ, miêu tảnhữg quan hệcủ con ngườ và mang
trên mình nó dấ vế cách suy nghĩcủ con ngư?i.
Đề
lạ
lùng
là, các giai cấ xã hộ cao nhấ ởAnh, nhữg giai cấ mà ngườ Anh gọ
là "respectable people", "the better sort
of people"
11*
- "nhữg ngư?i đng kính", "loạ ngư?i ư tú nhấ".
*
., v.v., - đ sa sút
vềmặ tinh thầ và mấ sứ mạh củ mình nhiề đ?n chừg nào! Toàn bộtinh lự củ họ
toàn bộhoạ đ?ng, toàn bộnộ dung củ họđ biế mấ; bọ quý tộ ruộg đ?t thì să bắ, bọ
quý tộ kim tiề thi ghi chép sổsách kếtoán, và nhiề lắ thì cũg chỉlấ đ?y cuộ sốg
nhàn rỗ củ họbằg việ đ?c nhữg cuố sách cũg trốg rỗg và làm cho ngư?i ta yế đ
nhưthế Nhữg đ?nh kiế chính trịvà tôn giáo đ?ợ truyề lạ từthếhệ này qua
thếhệkhác; giờđy nhữg ngườ đ?i diệ củ các giai cấ thượg lưu đ có đ?ợ tấ cảnhữg
thứấ mộ cách dễdàng, và họhoàn toàn không cầ phả bậ tâm đ?n nhữg nguyên tắ
nhưtrướ kia; nhữg nguyên tắ hoàn toàn có sẵ, không biế từđu bay tớ họkhi họcòn
ởtrong nôi. Họcòn cầ gì nữ chứ Mỗ ngườ trong bọ họđ?u có mộ nề họ vấ tố, tứ là
họđ dùi mài mộ cách vô ích ởnhà trườg nhữg tác phẩ củ ngườ La Mã và ngườ Hy
Lạ; thêm nữ, mỗ ngườ trong bọ họđ?u là "đng kính", nghĩ là có mấ ngàn pao
xtéc-linh, tứ là họkhông còn phả lo lắg gì thêm nữ ngoài việ tìm cho mình mộ
ngườ vợ nế họchưa có vợ
