mộ lầ các bồ thẩ viên không thểđ tớ sựnhấ trí. Mộ ngườ cứkhăg khăg là có tộ;
mư?i mộ ngư?i còn lạ thì cả
quyế vô tộ. Cuố cùng, ngư?i ta đ đ?n thỏ thuậ;
ngườ duy nhấ có ý kiế khác đ viế vào bả cáo trạg: có tộ, và đ ra; sau đ, bồ thẩ
viên trưởg và các bồ thẩ viên còn lạ đ tớ, cầ bả cáo trạg lên, và viế thêm
chữ“hông”vào chữ"có tộ" (U-ê-đ?, "Lịh sửnư?c Anh"). - Phon-blan-cơ chủbút
tờ"Examiner", kểvềmộ trườg hợ khác trong cuố sách củ mình “ư?c Anh dư?i bả
đ?i chính phủ
206
. ở đy, các bồ thẩ viên cũg không thểđ tớ sựnhấ trí, và cuố cùng,
họđ phả rút thă: ngườ ta đ lấ hai cọg rơ và rút; bên nào rút đư?c cọg rơ dài hơ thì
ý kiế củ bên ấ đư?c chấ nhậ.
Vì chúng ta đ nghiên cứ mộ sốthểchếtư pháp nên chúng ta sẽxem xét vấ đ?
kỹhơ mộ chút đ? cho việ để tình hình pháp luậ củ Anh đ?ợ đ?y đ? hơ. Nhưmọ
ngườ đ?u biế, bộluậ hình củ Anh là bộluậ nghiêm khắ nhấ ởchâu Âu. Ngay từnă
1810, vềmặ dã man nó đ không thua kém gì bộluậ hình Ca-rô-li-na
207
: thiêu sốg,
xảhình, phanh thây, moi gan, mổbụg, v.v. là nhữg loạ hình phạ thích dùng. Thự
ra, từngày đ nhữg đề xấ xa đng că phẫ đ đư?c hủ bỏ nhưg trong nhữg bộluậ hình
vẫ còn giữnguyên rấ nhiề hình phạ dã man và ti tiệ. Bả loạ tộ phả xửtửhình (giế
ngư?i, phả quố, hiế dâm, kê gian, bẻkhóa lấ trộ, cư?p đạ bằg bạ lự, đ?t nhà đ? giế
ngư?i), hơ nữ, chỉđ?n nă 1837 thì tộ tửhình – trướ kia đ?ợ áp dụg rộg rãi hơ nhiề,
- mớ bịgiớ hạ trong nhữg khuôn khổtrên đy. Nhưg, ngoài tộ tửhình ra, luậ hình
ởAnh còn có hai loạ hình phạ dã man mộ cách tinh vi: đy khổsai, khiế cho con
ngư?i trởthành thú dữdo sốg trong xã hộ con ngườ; và tù giam đ?n đ?c, khiế cho
con ngườ trởthành thú dữdo sốg mộ mình. Khó mà nghĩra nhữg hình phạ nào tàn
ác hơ và hèn hạhơ là hai hình phạ này; vớ mộ sựliên tụ có hệthốg, chúng làm cho
nạ nhân củ pháp luậ bịhủ hoạ vềthểxác, vềtinh thầ và vềđ?o đ?c và đ?y họtớ trạg
thái súc vậ. Tộ nhân bịđy rơ vào vự thẳ củ
sựsuy đ?i đ?o đ?c, củ
tình trạg thú vậ
đng kinh
tở, đ?n nỗ mộ con ngườ có nhữg thiên tư tố nhấ cũg phả suy sụ ởđ trong vòng sáu
tháng; ai thích đ?c nhữg báo cáo củ nhữg ngườ đ?ợ mụ kích vềNam Oen-xơmớ
hoặ vềđ?o Noóc-phôn, sẽđ?ng ý vớ tôi rằg tấ cảnhữg đề nói trên còn xa mớ phả
ánh đ?ợ hiệ thự. Ngư?i bịgiam đ?n đ?c bịđ?y tớ tình trạg phát đên; nhà tù kiể mẫ
ởLuân Đn, ngay sau ba tháng tồ tạ, cũg đ phả chuyể tớ nhà thư?ng đên ba ngườ
đên, đ là chưa kểđ?n cái bệh đên tôn giáo mà thông thườg vẫ đư?c coi là tình trạg
bình thư?ng.
