nữa, đó là một hành vi báo thù của công nhân - Các vụ đốt xưởng và mưu toan gây ra các vụ
nổ rất thường xảy ra. Ngày thứ sáu, 29 tháng Chín 1843, có người mưu toan phá nổ xưởng
cưa của chủ xưởng Pát-gin ở phố Hô-oác-đơ thuộc Sép-phin-đơ. Vật dùng là một ống sắt
nhồi đầy thuốc nổ và bịt kín, sự thiệt hại khá lớn. Ngày hôm sau, 30 tháng Chín, ở Sen-lơ-
Mua gần Sép-phin-đơ cũng xảy ra một việc tương tự ở xưởng làm dao và giũa Íp-bét-xơn.
Ông Íp-bét-xơn bị công nhân thù ghét vì tích cực tham gia các tổ chức của giai cấp tư sản, trả
lương thấp, chuyên môn mướn knobsticks và còn lợi dụng đạo luật về người nghèo để đạt lợi
riêng (trong cuộc khủng hoảng năm 1842, hắn bắt công nhân phải nhận lương thấp, báo cho
cơ quan trợ giúp người nghèo biết tên những người không chịu nhận lương thấp, nói là họ có
thể có công việc mà không muốn làm, do đó không nên cứu tế). Vụ nổ gây nên thiệt hại khá
lớn, và tất cả những công nhân có mặt ở nơi xảy ra vụ nổ ấy chỉ tiếc có một điều là "không
nổ tung toàn bộ xí nghiệp cho rồi" - Ngày thứ sáu, 6 tháng Mười 1843, có vụ mưu đốt công
xưởng En-sơ-ước-tơ và Grơm- tơn ở Bôn-tơn nhưng không thành công; trong một thời gian
rất ngắn mà đó là lần thứ ba hoặc thứ tư mưu đốt công xưởng ấy. - Trong phiên họp của hội
đồng thành phố Sép-phin-đơ ngày thứ tư, 10 tháng Giêng 1844, uỷ viên cảnh sát cho xem
một quả tạc đạn bằng gang, chứa bốn pao thuốc nổ, có ngòi đã đốt nhưng bị tắt, tìm được ở
trong xưởng của ông Kít-sen ở phố Éc-lơ
thuộc thành phố Sép-phin-đơ. - Ngày chủ nhật, 20 tháng Giêng 1844, nhà máy xẻ gỗ của
Ben-tli và Oai-tơ ở Bơ-ry (Lan-kê-sia) bị nổ do gói thuốc nổ ném vào đó và bị thiệt hại nặng
nề. - Ngày thứ năm, 1 tháng Hai 1844, xưởng làm bánh xe Xô-hô ở Sép-phin-đơ bị đốt cháy
sạch. - Trong vòng bốn tháng đã xảy ra sáu việc như vậy, tất cả đều do lòng căm thù cực độ
của công nhân đối với chủ gây nên. Dưới chế độ xã hội như thế nào, mới có thể xảy ra những
vụ như vậy thì chẳng cần nói nữa. Những vụ ấy đủ chứng tỏ rõ ràng rằng ở Anh, cuộc chiến
tranh xã hội đã nổ ra và đang được tiến hành ngay cả trong thời kỳ phồn vinh của thương
nghiệp như cuối năm 1843. Thế mà giai cấp tư sản Anh vẫn chưa tỉnh ngộ! Nhưng sự việc
đột xuất nhất là vụ án về cái gọi là Thu-gơ
1)
ở Gla-xgô mà toà án bồi thẩm của thành phố
ấy đã xét xử từ ngày 3 đến ngày 11 tháng Giêng 1838. Qua cuộc thẩm vấn, người ta thấy rằng
sự đoàn kết và lực lượng của công liên công nhân kéo sợi thành lập từ năm 1816 thực là hiếm
có. Đoàn viên công liên phải thề phục tùng quyết định của đa số. Mỗi khi có bãi công, một
ban chấp hành bí mật - mà đa số đoàn viên không biết - hoạt động, có toàn quyền sử dụng
quỹ của công liên. Ban chấp hành ấy treo thưởng cho những vụ ám sát knobsticks và chủ
xưởng đáng căm thù, cũng như cho những vụ đốt xưởng. Ví dụ, có một xưởng đã bị công
nhân đốt sạch vì thuê nữ công nhân kéo sợi không vào công liên làm thay công nhân nam;
một người mẹ của một thiếu nữ trong số những nữ công nhân ấy tên là Mác Phớc-xơn đã bị
giết, và có hai hung thủ được công liên xuất tiền đưa sang Mỹ. - Ngay từ năm 1820, một
knobstick tên là Mác-cu-ơ-ri bị bắn bị thương và công liên đã thưởng cho người bắn 15 pao
xtéc-linh. Sau đó lại có một người tên là Grê-hêm
