hiện cải cách xã hội theo ý nghĩa chân chính của danh từ. Mà điều đó chỉ có thể thực hiện
bằng cách công bố các nguyên tắc cộng sản chủ nghĩa. Quý vị hãy suy nghĩ về những tư
tưởng đang kích động trí lực của công nhân ở những nước ở đó công nhân đang suy nghĩ;
hãy xem các phe phái khác nhau của phong trào công nhân Pháp,- chẳng lẽ tất cả những phe
phái ấy không có xu hướng cộng sản hay sao? Xin mời quý vị sang nước Anh để nghe những
dự thảo đề ra cho công nhân nhằm cải thiện tình cảnh của họ,- chẳng lẽ tất cả những dự thảo
ấy không xây dựng trên nguyên tắc của chế độ công hữu hay sao? Hãy nghiên cứu các
phương án cải cách xã hội khác nhau,- chẳng lẽ trong đó lại không tìm thấy được nhiều
phương án không phải là cộng sản chủ nghĩa hay sao? Trong tất cả các phương án cho tới nay
vẫn còn có ý nghĩa ấy chỉ có một cái là không có tính chất cộng sản chủ nghĩa, đấy là phương
án của Phu-ri-ê, trong đó ông đã chú ý đến tổ chức xã hội của hoạt động của con người nhiều
hơn là đến sự phân phối sản phẩm do con người sản xuất ra. Tất cả những sự thực đó đều xác
nhận một kết luận là cuộc cách mạng xã hội sắp nổ ra sẽ kết thúc bằng sự thực hiện nguyên
tắc cộng sản chủ nghĩa và không thể có bất cứ khả năng nào khác.
Nếu như những kết luận trên là chính xác, nếu như cách mạng
xã hội và sự thực hiện chủ nghĩa cộng sản là kết quả tất nhiên của các quan hệ hiện tại của
chúng ta thì trước hết chúng ta phải có những biện pháp nhờ đó có thể tránh được bạo lực và
đổ máu khi thực hiện sự biến đổi trong quan hệ xã hội. Để đạt được điều đó, chỉ có một biện
pháp là hoà bình thực hiện hoặc ít nhất hoà bình chuẩn bị chủ nghĩa cộng sản. Cho nên nếu
chúng ta không muốn giải quyết vấn đề xã hội bằng đổ máu, nếu chúng ta không muốn làm
cho mâu thuẫn ngày một sâu sắc giữa trình độ hiểu biết với tình cảnh sinh sống của những
người vô sản chúng ta gay gắt đến mức, như sự lý giải của chúng ta về bản tính con người đã
chỉ rõ, mâu thuẫn ấy phải được giải quyết bằng việc sử dụng bạo lực, sự tuyệt vọng và chí
phục thù, - thì thưa quý vị, chúng ta phải xử lý nghiêm chỉnh và công bằng vấn đề xã hội;
chúng ta phải dốc sức làm cho người nô lệ hiện đại có được địa vị tương xứng với con người.
Và nếu như ai đó trong quý vị cảm thấy rằng việc nâng cao địa vị của các giai cấp trước đây
bị khinh rẻ không thể tiến hành nếu không có sự hạ thấp mức sống riêng của mình thì xin nhớ
rằng ở đây chúng ta bàn về việc tạo ra cho tất cả mọi người những điều kiện sinh hoạt trong
đó mỗi người đều có thể tự do phát triển bản tính con người của mình, sống với những người
xung quanh trong mối quan hệ con người và không lo sợ người khác dùng bạo lực phá hoại
hạnh phúc của mình; cũng xin nhớ rằng, cái mà cá nhân buộc phải hy sinh không phải là lạc
thú chân chính của cuộc sống con người, mà chỉ là sự hưởng lạc hời hợt do chế độ xấu xa của
chúng ta gây ra, nó mâu thuẫn với lý trí và lương tâm của những người hiện đang hưởng
những đặc quyền giả tạo đó. Chúng ta hoàn toàn không muốn phá hoại cuộc sống đầy đủ của
con người với mọi điều kiện và mọi nhu cầu của nó, trái lại chúng ta đang cố sức xây dựng
cuộc sống đó. Dù có lãng quên điều đó, nhưng nếu như quý vị nghiêm chỉnh
suy nghĩ xem hậu quả của chế độ hiện nay của chúng ta như thế nào, nó sẽ dẫn chúng ta đến
chỗ bế tắc nào của mâu thuẫn, đến tình trạng hỗn loạn nào, thì bấy giờ, thưa quý vị, quý vị
nhất thiết sẽ đi đến kết luận rằng vấn đề xã hội đáng được nghiên cứu một cách nghiêm chỉnh
