PH. ĂNG-GHEN
LỜI MỞ ĐẦU VÀ LỜI KẾT THÚC
"ĐOẠN TRÍCH PHU-RI-Ê NÓI VỀ
THƯƠNG NGHIỆP"
160
Người Đức dần dần tầm thường hoá phong trào cộng sản. Ở đây, bọn hậu sinh và bọn vô
công rồi nghề nhất bao giờ cũng cho rằng chúng có thể che giấu sự lạc hậu của mình bằng
cách khinh thường các bậc tiền bối của mình và bàn suông về triết học. Chủ nghĩa cộng sản
vừa mới ra đời ở Đức liền bị cả một đạo quân đầu cơ chiếm làm vốn liếng, bọn này tưởng
rằng chúng đã sáng tạo ra kỳ tích nếu như chúng dịch những luận điểm đã trở thành tầm
thường ở Anh và Pháp thành ngôn ngữ của lô-gích Hê-ghen và giờ đây hiến dâng cho thế
giới cái trí tuệ mới ấy coi như một cái gì chưa từng có, như "lý luận Đức chân chính", để sau
đó hả hê nhạo báng "thực tiễn tồi tệ" và hệ thống xã hội "buồn cười" của người Pháp và
người Anh thiển cận. Thứ lý luận Đức bao giờ cũng hoàn bị ấy may mắn hết sức lại dính đôi
chút mùi vị triết học lịch sử của Hê-ghen và được một vị giáo sư khô đét nào đó ở Béc-lin
đưa vào phạm trù vĩnh cửu, thứ lý luận ấy có lẽ sau đó đã tham khảo Phoi-ơ-bắc một số bài
về phong trào cộng sản Đức và tác phẩm của ông Stai-nơ về chủ nghĩa xã hội Pháp
161
- thứ
lý luận Đức hạng bét ấy đã giải thích thoả đáng không chút khó khăn chủ nghĩa xã hội và chủ
nghĩa cộng sản Pháp theo quan điểm của ông Stai-nơ, đẩy nó xuống địa vị phụ thuộc, "chinh
phục" nó, "nâng" nó lên "trình độ phát triển cao hơn" của "lý luận Đức"
bao giờ cũng hoàn bị. Đương nhiên thứ lý luận ấy không hề nghĩ đến việc tìm hiểu chút ít cái
đối tượng cần nâng lên trình độ cao hơn, đến việc đọc qua các tác phẩm của Phu-ri-ê, Xanh-
Xi-mông, Ô-oen và của những người cộng sản chủ nghĩa Pháp, - đối với nó thì mấy lời trích
dẫn nghèo nàn của ông Stai-nơ là hoàn toàn đầy đủ để tuyên bố sự thắng lợi rực rỡ của lý
luận Đức đối với những cố gắng đáng thương của những người nước ngoài.
Để chống lại sự kiêu ngạo nực cười của lý luận Đức bất hủ và đương nhiên là hoàn toàn
cần thiết chỉ rõ cho người Đức thấy được tất cả những điều mà họ phải cảm tạ người nước
