đột giữa xung động bản năng và bản ngã giống như trong học thuyết của
Freud, nhưng Hartmannc ho rằng đó không chỉ là mối quan hệ giữa bản ngã
và xung động bản năng. Bản ngã thường chủ động tìm kiếm sự thỏa mãn về
các xu hướng bản năng, sử dụng năng lực và khả năng của nó để tương tác
một cách có lý trí với môi trường nhằm đạt được sự thỏa mãn nhu cầu phù
hợp. Có thể bản ngã cũng “vay mượn” nguồn năng lực từ xung động bản
năng để làm thỏa mãn những nhu cầu hướng tới hiện thực của chính nó và,
như các tiến trình phát triển, mục tiêu của bản ngã đôi khi được thay thế
cho mục tiêu của xung động bản năng. Trong các thuật ngữ bao quát hơn,
theo Hartmann, các chức năng nguyên thủy và các chức năng hiện thực của
cá nhân tương quan với nhau trong nhiều hình thức rộng rãi khác nhau và
không chỉ đơn thuần trong sự xung đột với một chức năng khác. Hơn nữa,
vì các chức năng hiện thực tương đương với các chức năng định hướng ban
đầu về mặt năng lực nên sự định hướng của cá nhân đối với hiện thực bên
ngoài trở thành một yếu tố quan trọng của những cách thức đặc biệt mà
nguồn năng lực định hướng được sử dụng.
Thậm chí, ngay khi bản ngã thực sự đã hình thành một cách hoàn chỉnh
rồi, chúng ta vẫn nhận thấy rằng sự phát triển của bản ngã cũng chịu ảnh
hưởng bởi những nhân tố có liên quan đến môi trường bên ngoài. Khi
những tiến trình phát triển về mặt sinh lý học và đặc biệt là những dụng cụ
cơ bản dùng để thí nghiệm bản ngã bắt đầu trở nên khác biệt và trưởng
thành, đứa trẻ bắt đầu phát triển ý thức về chính bản thân nó như là một
khách thể, và khách thể đó hoàn toàn không giống với những khách thể
khác trong thế giới xung quanh. Để nhấn mạnh ý nghĩa của sự khác nhau
ban đầu giữa cá nhân con người và môi trường xung quanh, Hartmann đưa
ra khái niệm về bản thân để biểu thị ý thức phát triển của trẻ về tính đồng
nhất cá nhân. Khi một đứa trẻ bộc lộ ý thức về bản thân, nó cũng bắt đầu
khác với những khách thể khác trong môi trường bên ngoài và nó cũng bắt
đầu hiểu, nhận thức được những mối quan hệ của những khách thể đó với
bản thân nó. Mối quan hệ của bản thân với môi trường khác biệt đó có tầm
