HỌC THUYẾT VÀ LIỆU PHÁP THÂN CHỦ TRỌNG TÂM
Dù chúng ta tập trung vào học thuyết nhân cách, nhưng trong nhiều năm
Carl Rogers nhấn mạnh đến lý thuyết và thực hành tâm lý trị liệu theo
phương pháp thân chủ trọng tâm. Rogers nhấn mạnh phương pháp thân chủ
trọng tâm sẽ không được xem là một kỹ thuật của tâm lý trị liệu hay một
giáo điều mang tính lý thuyết định rõ phương pháp trị liệu mà đúng hơn, đó
là một thái độ và một cách tiếp cận với “sự hiện hữu với mọi người” trong
mối quan hệ liên ngôi vị đặc trưng.
Nguyên lý cơ bản của phương pháp thân chủ trọng tâm là nguyên lý cơ
bản hiện thực hóa cho rằng, mỗi người có khả năng và khuynh hướng cố
hữu phát triển, nhận thức tất cả các năng lực, do đó, nâng cao tổ chức cơ
thể. Kết quả của nguyên tắc cơ bản này, nhà trị liệu lấy thân chủ làm trọng
tâm giao cho thân chủ một số trách nhiệm đáng kể về tiến trình và sự thành
công của liệu pháp. Đây là một phần lý do tại sao sự điều trị của Rogers đôi
lúc được gọi là liệu pháp không hướng dẫn, vì chính thân chủ chứ không
phải nhà trị liệu thường xuyên kiểm soát quá trình diễn biến trị liệu.
Mục đích của liệu pháp thân chủ trọng tâm là đem lại một môi trường trị
liệu an toàn. Trong đó, người ta có thể học cách giảm bớt tính không phù
hợp giữa bản thân và kinh nghiệm bằng cách tin tưởng nhiều hơn vào chính
kinh nghiệm. Nhà trị liệu cố gắng giúp đỡ thân chủ đạt được mục đích này
bằng cách thiết lập một bầu không khí trị liệu, trong đó thân chủ hoàn toàn
chân thành (Rogers và Wood 1974), biểu lộ sự quan tâm tích cực vô điều
kiện hay là sự chu đáo (Rogers gọi sau này) và thể hiện sự hiểu biết thông
cảm xác đáng. Khái niệm đó có nghĩa là, nhà trị liệu phải đồng cảm với
những gì thân chủ đang trải nghiệm, hiểu và thông cảm những tình cảm
riêng tư và các mối quan tâm ở tận đáy lòng của thân chủ. Nếu nhà trị liệu
thực hiện thành công ba thái độ quan trọng, thân chủ sẽ tín nhiệm nhà trị
liệu và có thể biểu lộ tình cảm, tư tưởng của mình một cách công khai hơn,
nhờ đó, biết chấp nhận các kinh nghiệm bị phủ nhận hay bị bóp méo trước
kia. Từ đó, quá trình trị liệu giúp thân chủ hướng về tính phù hợp của kinh
