Đặc tính thực nghiệm
Giá trị thực nghiệm của học thuyết quan trọng hơn nhiều sự tương xứng
của những đặc tính mang tính hình thức. Một học thuyết gần với cấu trúc lý
tưởng nhưng chỉ đóng góp chút ít cho việc mở mang kiến thức kho học thì
thua xa giá trị của những học thuyết có cấu trúc nghèo nàn nhưng lại thúc
đẩy được các ranh giới của khoa học tiến lên trước vài bước.
Trong đánh giá sự đóng góp thực nghiệm của một học thuyết, chúng ta
phải quan tâm đến việc đáp ứng của cả hai mặt, sự đầy đủ khi học thuyết
tích hợp bằng chứng thử nghiệm hiện hữ và khả năng tạo ra những nghiên
cứu xa hơn của học thuyết. Nhà khoa học khi xây dựng một học thuyết
chuẩn mực theo cách bình thường, là người có khả năng sử dụng được số
lượng lớn dữ liệu thực nghiệm hợp lý. Trong đánh giá học thuyết, ta chủ
yếu quyết định phạm vi mà học thuyết có khả năng giải thích, hoặc tiên
đoán trước trong quá khứ các dữ liệu hiện hữu. Thêm vào đó, chúng ta lưu
ý đến khả năng học thuyết có thể dẫn đến một nghiên cứu khoa học và từ
đó có khả năng mở mang kiến thức khoa học.
Việc kích thích nghiên cứu có thể được hoàn tất theo hai cách. Đầu tiên,
học thuyết có thể được nghiên cứu một cách chuẩn mực, nghĩa là, thông
qua sự trình bày của những định đề và giả thuyết. Nếu những giả thuyết
phù hợp với việc kiểm tra thực nghiệm, số lượng nghiên cứu được khơi dậy
sẽ tùy thuộc phần lớn vào tầm quan trọng của học thuyết đó do cộng đồng
khoa học đặt ra. Những giả thuyết nghiên cứu cũng có thể được bắt nguồn
từ những học thuyết mang lại những tiên đoán tương phản và đối kháng.
Dù điều này thường ít xảy ra trong khoa tâm lý hơn là sự minh họa hài
hước được đóng khung có thể gợi ý. Kiểm tra thực nghiệm đóng một vai
trò rất cần thiết trong sự tiến bộ của kiến thức. Cách thứ hai để kích thích
nghiên cứu là thông qua tác động có tính khám phá của học thuyết, thông
qua một số dạng khác nhau, học thuyết có thể gợi ý cho các nhà khoa học
khác những phương hướng hoặc những ý kiến để nghiên cứu, không cung
cấp những giả thuyết đặc trưng mà chỉ phục vụ như một động lực thúc đẩy.
Học thuyết có thể mở ra một khu vực chung cho việc cung cấp thông tin
