Vấn đề và khó khăn
Những đóng góp này của Cattell đã gặp một số vấn đề nghiêm trọng về
phương pháp phân tích nhân tố và học thuyết.
Phương pháp phân tích nhân tố. Cattell và những nhà phân tích khác đã
đưa ra lời yêu cầu rõ ràng và dứt khoát rằng thông qua việc áp dụng thích
hợp những kỹ thuật phân tích nhân tố, chúng ta có thể khám phá ra những
nền tảng cơ bản nhất về những phần tử cần thiết trong nhân cách con người.
Nhưng những nhà phê bình đã nêu lên thắc mắc về cách để đạt được khả
năng phân tích nhân tố ấy. Đặc biệt hơn, họ còn thắc mắc về những giả định
đặc trưng và phương pháp luận đặc biệt về việc phân tích nhân tố. Giả định
thứ nhất cho rằng những nhân tố quyết định các hành vi kết hợp thêm vào.
Trong một vài trường hợp nào đó một cách ứng xử được quan sát không
phải là kết quả của sự kết hợp những nhân tố mà đó là một kết hợp được
nhân lên gấp nhiều lần. Giả định thứ hai cho rằng tất cả các biến số có một
mối liên hệ theo tuyến với nhau, vì thế khi một biến số biểu hiện sự gia
tăng thì luôn luôn tạo ra một sự gia tăng tương ứng (hoặc giảm xuống) ở
biến số kia. Một số biến số có mối liên hệ theo đường cong, vì vậy một
biến số tăng lên thì biến số kia cũng tăng lên theo đến mức cực đại, rồi sau
đó biến số thứ hai sẽ giảm cùng với sự tăng lên của biến số thứ nhất. Có
người phàn nàn rằng các nhà phân tích nhân tố đã vượt ra khỏi cách phân
tích nhân tố mà họ đang nhắm vào. Tuy nhiên, những lời phê bình này hầu
hết đều là những lời nói rập khuôn về phân tích nhân tố. Điều đó có nghĩa
là, những nhân tố được cô lập một cách cẩn thận có mặt trong cuộc thử
nghiệm 16-PF, khả năng phân tích khách thể và những phương pháp khác
của Cattell không phải là những phần chính yếu của các nhân tố quan trọng
trong hoạt động nhân cách con người. Những nhân tố liên quan đến những
biến số có sẵn trong một thử nghiệm thì mới được cô lập lại trong phân tích
nhân tố. Điểm này cùng áp dụng với những phương pháp hai biến số đơn
giản hơn.
Ngoài ra, hai mối quan tâm từng là sự thất bại trong phân tích nhân tố là:
những điểm thống kê, tính chủ quan mà các nhà phân tích nhân tố giải thích
